Συγκριτικό δωρεάν NAS προγραμμάτων 2023

Συνταξη / Επιμελεια: Θεόδωρος Χατζηκώστας | 24 Μαϊου 2023
Posted in υλικό - Αποθηκευτικά Μέσα

Έχοντας χτίσει παράδοση στο να παρουσιάζουμε κάθε τρία χρόνια τα δωρεάν NAS λογισμικά, φέτος –μετά από σχεδόν δύο χρόνια απουσίας και δεκάδες μισοτελειωμένα reviews– αποφασίσαμε να πέσουμε με τα μούτρα στη δουλειά! Και σίγουρα, πολλά πράγματα άλλαξαν από την τελευταία φορά που ασχοληθήκαμε με το θέμα!

Εισαγωγή

Το OEM.gr έχει μια αγάπη με τα NAS από την εποχή των  αδύναμων ARM των 800MHz και των 128MB RAM. Η ιδέα της ασφαλούς αποθήκευσης των δεδομένων σε ένα dedicated «κουτί» στο δίκτυο ήταν πάντα μια κομψή λύση που σιγά-σιγά ωρίμασε και μετατράπηκε σε defacto standard για οποιονδήποτε είχε να διαχειριστεί μεγάλο όγκο δεδομένων.

Όπως έχουμε ξαναγράψει, τα έτοιμα «κουτάκια» NAS την σήμερον ημέρα κάνουν τα πάντα: Cloud server, chat, mail server, καταγραφικό καμερών, web server, VPN, τηλεφωνικό κέντρο ακόμη και incremental backups με timeline για να επιστρέφετε στις εκδόσεις των αρχείων σας πριν τα πανωγράψετε κατά λάθος (ή πριν κάποιος ιός σας τα κάνει encrypt). Τί γίνεται όμως με τα δωρεάν λογισμικά που υπόσχονται να δώσουν νέα ζωή στο παροπλισμένο σας PC;

Γιατί όχι ετοιματζίδικο; Γιατί δωρεάν NAS;

Δεν υπάρχει μία απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Πράγματι, τις περισσότερες φορές ο κύριος λόγος δεν είναι άλλος από το κόστος, καθώς ένα mid-range NAS μπορεί να κοστίσει πάνω από 600€ χωρίς καν τους δίσκους. Σε μια τέτοια περίπτωση, το παλιό σας PC μπορεί επάξια να αναλάβει αυτόν τον ρόλο.

Άλλες φορές, οι χρήστες επιλέγουν ένα δωρεάν πρόγραμμα NAS γιατί απλά δεν θέλουν να δεσμευτούν σε έναν συνδυασμό υλικολογισμικού ή γιατί δεν καλύπτονται πλήρως από τις έτοιμες λύσεις.

Τα προγράμματα

Σε σχέση με τις παρουσιάσεις που κάναμε το 2017 και το 2020, έχουν επιβιώσει 5 δημοφιλή προγράμματα, τα οποία έχουν ανανεωθεί σε μεγάλο βαθμό τα χρόνια που πέρασαν. Πιο συγκεκριμένα:

Μέγεθος προγραμμάτων:

Ας δούμε και λίγο τι τεχνολογίες αποθήκευσης αρχείων (filesystem) χρησιμοποιεί το κάθε πρόγραμμα:

Το TrueNAS θα διαβάσει δίσκους διαφόρων filesystems, αλλά θα δημιουργήσει και θα γράψει σε δίσκους μόνο στο ZFS. Το XigmaNAS έχει ως native filesystem το UFS αν και (θεωρητικά) υποστηρίζει και ZFS. To OpenMediaVault υποστηρίζει ένα μεγάλο εύρος filesystems αν και  υπάρχουν περιορισμοί στα BTRFS και ZFS κάτι που  μάλλον οδηγεί προς το EXT4. Το EasyNAS όπως και το RockStor τέλος, χρησιμοποιούν το BTRFS filesystem.

Ποιο filesystem είναι το καλύτερο; Δύσκολη ερώτηση. Το BTRFS έχει ξεπεράσει τις παιδικές του ασθένειες και μαζί με το ZFS θεωρείται κορυφαίο (η Synology χρησιμοποιεί BTRFS) την ίδια στιγμή που το EXT4 θεωρείται το πιο απλό και εύκολο σε χρήση και επίλυση προβλημάτων. Υπάρχουν φανατικοί υπέρμαχοι ή και πολέμιοι των διαφορετικών filesystems και ο καλύτερος τρόπος να ενημερωθείτε είναι –ξέρω ‘γω– να ρωτήσετε το ChatGPT! :D

Προγράμματα που ΔΕΝ δοκιμάσαμε

Ένα αστείο γεγονός πάντως είναι πως άπειρα (και δυστυχώς δημοφιλή) click-bait sites, έχουν τίτλους τύπου «Best Free NAS software 2023» και περιλαμβάνουν σε αυτή την... λίστα, νεκρά projects όπως το CryptoNAS και το OpenFiler που έχουν να εξελιχθούν εδώ και 12 χρόνια! Για τα υπόλοιπα, είτε πρόκειται για λογισμικό που είναι εμπορικό/ημισυνδρομητικό, είτε για λογισμικό που είτε έχει θέματα είτε δεν καλύπτει τις ανάγκες που εμείς ορίσαμε.

Μεθοδολογία ελέγχου

Όταν κάποιος αγοράσει ένα έτοιμο NAS σύστημα, είτε είναι Synology, είτε QNAP, είτε Asustor είτε οτιδήποτε ενδιάμεσο, γνωρίζει πως θα βάλει μέσα τους δίσκους και τρέχοντας κάποια εφαρμογή θα παραμετροποιήσει το κουτάκι σε 7’ χάρις κάποιο λογισμικό βοήθειας που θα τον καθοδηγήσει.

Αυτό δυστυχώς, ποτέ δεν συνέβαινε στα δωρεάν προγράμματα NAS και ως εκ τούτου, τρία χρόνια μετά την τελευταία μας απόπειρα, αποφασίσαμε να επικεντρωθούμε στο πόσο εύκολο είναι να παραμετροποιηθεί έκαστο λογισμικό.  Πόσο εύκολο είναι να εγκατασταθεί, να προσπελαστεί, να μπορέσει ένας μέσος χρήστης να ορίσει το RAID array του και να φτιάξει έναν κοινόχρηστο φάκελο που θα φαίνεται στο δίκτυο. Σας φαίνεται απλό κι εύκολο; Δυστυχώς αυτό δεν ήταν πάντα το αποτέλεσμα.

Για τις ανάγκες του review, χρησιμοποιήσαμε ένα configuration με έναν παλιό χαμηλής κατανάλωσης επεξεργαστή, τρία αποθηκευτικά μέσα, και λίγη μνήμη. Πιο συγκεκριμένα:

• Μητρική: AsRock C70M1
• Επεξεργαστής: AMD C-70 (dual-core 1.3GHz)
• Μνήμη: 4GB DDR3 RAM
• Δίσκος boot: 1 x SSD 240GB SATA
• Δίσκοι για αποθήκευση: 2 x 250GB μηχανικοί δίσκοι.

Πώς απέδωσε το κάθε ένα πρόγραμμα, ξεχωριστά; Ας τα δούμε, ένα προς ένα:

1. EasyNAS

Χρόνος εγκατάστασης: 6'50"

To EasyNAS παρά τα... κιλά που πήρε, συνεχίζει να δείχνει απλό και απέριττο. Η εγκατάσταση είναι πραγματικά εύκολη και γρήγορη (<7 λεπτά με ελάχιστες ερωτήσεις και με γραφικό περιβάλλον που κρύβει τα ποτάμια των installation scripts). Στο τέλος ο χρήστης θα βρεθεί στην τυπική οθόνη που τον ενημερώνει για την IP που πήρε το μηχάνημα και θα του ζητηθεί να χρησιμοποιήσει έναν browser από έναν άλλον υπολογιστή κάπου στο δίκτυο προκειμένου να ολοκληρώσει την εγκατάσταση μέσω του web interface.

Ως περιβάλλον, το EasyNAS είναι εκεί που το αφήσαμε στην beta, μόνο που τώρα δεν υπάρχουν οι  fake μετρητές για την CPU και την RAM. Πρόκειται για ένα απλό, όμορφο περιβάλλον με μάλλον μέτριους χρόνους απόκρισης που πάντως δεν θα κουράσει ούτε θα μπερδέψει κανέναν.

Η δημιουργία ένoς RAID volume δεν είναι το πιο δύσκολο πράγμα, αλλά αν γενικά δεν ασχολείστε με τέτοια θέματα, ίσως χάσετε 3-4 λεπτά μέχρι να καταλάβατε το πώς θα μαρκάρετε τους δίσκους που θέλετε να κάνετε RAID, δίσκοι που έχουν (κλασσικά) τις linux ονομασίες τους (sda, sdb, sdc κτλ). Το ξέρω πως είμαι γκρινιάρης όταν ζητάω το interface να είναι απλό και να εξαφανίζει κάθε είδους linux-ική αναφορά, αλλά αυτό μάλλον μόνο στα εμπορικά προγράμματα είναι εφικτό.

Αφού λοιπόν φτιάξουμε το array και το volume μας μπορούμε να ορίσουμε χρήστες, groups και τα λοιπά, όλα εύκολα και κατανοητά με το user interface να μην έχει καμία όρεξη να σας παιδέψει. Μα εκεί που νομίζατε πως τελειώσατε και πως θα πρέπει λογικά ο κατάλογος σας να μπορεί να προσπελαστεί από τους υπολογιστές του δικτύου σας, τότε θα συνειδητοποιήσετε πως το NAS είναι άφαντο από το δίκτυο και το χειρότερο –πως δεν υπάρχει τίποτα στις ρυθμίσεις του EasyNAS για να σας βοηθήσει!!!

Εν τέλει, μετά από αρκετή ώρας θα συνειδητοποιήσετε πως δεν υπάρχει network sharing protocol και πως θα πρέπει να το κατεβάσετε (τυπικά samba/SMB) από την σελίδα των… πρόσθετων.

Θα είμαι απόλυτα ειλικρινής λέγοντας πως έκανα εγκατάσταση τρεις φορές το EasyNAS, μόνο και μόνο για να του δώσω μια ευκαιρία. Την τρίτη φορά συνειδητοποίησα πως είναι το ακριβώς αντίθετο από αυτό που πίστευα τις άλλες δύο: Είναι εξαιρετικά απλό και δεν θέλει να βάζει δύσκολα στον χρήστη. Αυτή του η απλότητα θα λατρευτεί από του αρχάριους αλλά και θα μισηθεί, από την άποψη πως ένα network sharing protocol θα έπρεπε να είναι ενεργοποιημένο εξ' αρχής!

Ακόμη όμως και μετά από τόσο εκνευρισμό, είναι αλήθεια πως το EasyNAS είναι εξαιρετικά βολικό, όμορφο και πρακτικό. Έχει ένα όμορφο και σχετικά αποκρινόμενο interface, έχει μια απλότητα, κάποιες παραξενιές, και μια μικρή μα συνάμα συμπαθητική συλλογή από add-ons!

2. OpenMediaVault

Χρόνος εγκατάστασης: 13'52"

To OMV, και στα δύο reviews που είχαμε κάνει παλαιότερα, έδειχνε να αποτελεί την όαση στην έρημο. Πάντα το πιο φιλικό, πάντα το πιο ελαφρύ, πάντα το πιο εύκολο. Πράγματι, η εγκατάσταση του είναι απλή –σχεδόν Σπαρτιάτικη, με αρκετές πάντως ANSI καταιγίδες.

Μόλις τέλος-πάντων η εγκατάσταση τελειώσει, πηγαίνουμε στο web interface που είναι –αν μη τι άλλο– ψαρωτικό, με zoom animation που μας κάνει να νιώθουμε πως τρέχουμε τίποτα commercial NAS. Η καρτέλα ανοίγει και... Και μας ζητάει να ενεργοποιήσουμε γραφικό περιβάλλον, μόνο που αυτό δεν γίνεται. Και δεν γίνεται γιατί δεν κάναμε login με το default admin password αλλά με τον πρώτο χρήστη που φτιάξαμε στην εκκίνηση. Τέλος πάντων, προχωράμε!

Στην αρχή, επιλέγουμε στην κύρια οθόνη ποια στοιχεία θα εμφανίζονται (χωρητικότητα δίσκων, πρωτόκολλα, CPU utilization κ.λπ.) και μόλις επιλέξουμε «ok» θα βρεθούμε σε ένα όμορφο μα συνάμα χρηστικό περιβάλλον που μας περιμένει να ξεκινήσουμε δουλειά! Χωρίς να χάσουμε χρόνο, σβήνουμε τους 2 δίσκους που βρίσκουμε και δημιουργούμε ένα νέο RAID array.

Η Ελληνική μετάφραση στα επίπεδα RAID είναι κάπως περίεργη αλλά τέλος πάντων, το array φτιάχνεται γρήγορα, τα παράθυρα του confirmation είναι άμεσα και όμορφα και γενικά, το interface – τολμώ να πω έξι χρόνια μετά το πρώτο review, πως είναι επαγγελματικό! Επιτέλους!!!

Καθώς οι δίσκοι γίνονται format στο RAID1 array, ο κέρσορας μετατρέπεται σε ρολόι που παραπέμπει σε Workbench ενώ σε κάποιες περιπτώσεις θα βρείτε και τον παλιό καλό Guru Meditation. Κάποιοι είναι αμετανόητοι Amiga-δες!

Το setup είναι τυπικό από εδώ και πέρα:

Δημιουργία RAID array -> Δημιουργία filesystem -> Δημιουργία shared folder.

Για την ακρίβεια κάπου εκεί θα συνειδητοποιήσετε πως θα πρέπει να επισκεφτείτε πρώτα τις υπηρεσίες και να ενεργοποιήσετε ότι χρειάζεται για να μπορείτε να δείτε τους κοινόχρηστους φακέλους σας στο τοπικό σας δίκτυο.  Μετά να πάτε στην παραμέτρους του SMB/CIFs και να επιλέξετε τον κατάλογο που ήδη φτιάξατε και…

Εντάξει είναι λίγο πόνος η μη αυτοματοποιημένη πραγματοποίηση των επιθυμιών του χρήστη, μπορεί τα διάφορα κόκκινα error codes να σας τρομάζουν κι ας μην παίζουν κανένα ρόλο στο τέλος, αλλά τέλος πάντων, η δουλειά γίνεται. Στο κάτω-κάτω, αν είναι να αποθηκεύσει κάποιος κρίσιμα δεδομένα κάπου, θα πρέπει να μάθει και πέντε πράγματα για το σύστημα που θα τα χειρίζεται.

Το OMV δεν φτάνει σε επίπεδο TrueNAS όσον αφορά τα plug-ins (έχει 17 έτοιμα στο σύνολο αλλά όχι κάτι το εξωτικό). Προτιμάει να παραμένει προσκολλημένο στο storage κομμάτι και τα καταφέρνει μια χαρά εκεί. Ίσως το μόνο που του λείπει είναι ένα καλό plug-in για incremental backup, έτσι ώστε εκτός από την ασφάλεια σε περίπτωση καταστροφής δίσκου, να υπάρχει και ασφάλεια σε περίπτωση κρυπτογράφησης των δεδομένων από ιό, από λάθος διαγραφή ή πανωγράψιμο ή κλοπή του κύριου OMV server.

Όπως και να έχει, το OMV είναι ένα εύκολο, γρήγορο και βολικό κομμάτι λογισμικού που διαθέτει μια μεγάλη user-base και που άξιζε, αξίζει και θα αξίζει να δουλέψετε!

3. TrueNAS Core

Χρόνος εγκατάστασης: 10'30"

Το δημοφιλέστερο και ισχυρότερο λογισμικό για δωρεάν NAS, δεν είναι άλλο από το TrueNAS Core. Όλοι το ξέρουν, όλοι το λένε, κανείς δεν το αμφισβητεί. Διαθέτει τα πάντα:  Συνεχείς updates, υποστήριξη, άπειρα plug-ins, τεράστια βάση χρηστών.

Μα πριν καλά-καλά ξεκινήσει η εγκατάσταση, βρισκόμαστε ήδη σε ένα δίλημμα: Βλέπετε, το TrueNAS  ορίζει ως ελάχιστη μνήμη, τα 8GB κάτι που αντιβαίνει της λογικής καθώς πολλά εμπορικά NAS τρέχουν ακόμη με 1 και 2GB. Επιπρόσθετα, αν ο σκοπός των δωρεάν NAS προγραμμάτων είναι να χρησιμοποιήσουμε φτηνό ή παλιό hardware προκειμένου να αποθηκεύσουμε κάπου με ασφάλεια τα δεδομένα μας, τότε τι στην ευχή κάνει το TrueNAS που απαιτεί 8GB RAM; Και γιατί ο κατασκευαστής αναφέρει ακόμη και 16 ή και τα 32GB RAM;;

Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Εμείς πάντως ξεκινήσαμε την εγκατάσταση με 4GB RAM (μας το επέτρεψε ο installer αφού μας προειδοποίησε) ελπίζοντας για το καλύτερο και περιμένοντας το χειρότερο –τουλάχιστον όσον αφορά την ταχύτητα.

Κατά την εγκατάσταση, το ΤrueNAS δεν θα προσπαθήσει ούτε αυτό να κρύψει τα ANSI ποτάμια της κονσόλας. Μετά την εγκατάσταση, θα  ξοδέψετε κι άλλο χρόνο σε εγκατάσταση κλειδιών και plug ins και αφού και αυτό τελειώσει (σε μια διαδικασία που πρέπει να ξεπερνά συνολικά τα 15’) επιτέλους είμαστε έτοιμοι να μπούμε στο web-interface.

Και εδώ μας πιάνει ένα ρίγος. Δεν είναι μόνο το γεγονός πως ακόμη και με 4GB το TrueNAS δουλεύει μια χαρά. Είναι το γεγονός πως η προσθήκη δίσκων είναι πιο «επαγγελματική» από οποιοδήποτε άλλο πρόγραμμα,  ενώ μόλις πάμε να ορίσουμε κοινόχρηστους φακέλους, αμέσως ειδοποιούμαστε για να ενεργοποιηθεί αυτόματα και το SMB – ακριβώς δηλαδή αυτό που δεν έχει το OMV ή το FreeNAS  και που μας παίδεψαν μέχρι να το κάνουμε χειροκίνητα!

Οι εκπλήξεις δεν σταματούν εδώ. Σε κάθε ενέργεια, υπάρχει ένα παράθυρο help ενώ –τολμώ να πω– πως σε κάποιες ρυθμίσεις, τα πράγματα είναι πιο απλά και από εμπορικό NAS σύστημα!

Φυσικά, για τα αξιοποιήσει κάποιος όλες τις δυνατότητες του TrueNAS θα πρέπει να το φορτώσει με μνήμη, καθώς όπως είναι φυσικό τα Virtual machines, οι επιπλέον υπηρεσίες ή τα jails (πρόσθετα λογισμικά που τρέχουν σε κάτι-σαν-virtualization/sandbox περιβάλλον) κάπου πρέπει να τρέξουν. Και φυσικά όσο περισσότερο ασχολείστε, τόσο θα αρχίσετε να πληρώνετε για plug-ins που έχουν χρέωση. Το TrueNAS δεν το κρύβει άλλωστε πως κρύβει ένα επαγγελματικό σύστημα που από κάπου πρέπει να βγάλει τα λεφτά του.

Ένα περίεργο θέμα που υπέπεσε στην αντίληψη μας ήταν πως το Linux σύστημα έβγαζε περιοδικά αναφορά (στην οθόνη του υπολογιστή που έτρεχε το TrueNAS) πως το boot SSD είχε unreadable sectors, κάτι που φυσικά δεν ίσχυε και που δεν επηρέασε την απόδοση του TrueNAS (το οποίο ποτέ δεν μας ενημέρωσε για κάποιο πρόβλημα μέσω του web-interface).

Σημασία δεν έχουν τα μικρο-bugs. Σημασία έχει πως το TrueNAS αποδεικνύει περίτρανα το γιατί είναι ο βασιλιάς των NAS. Και είναι ο βασιλιάς, γιατί το αξίζει!

4. XigmaNAS

Χρόνος εγκατάστασης : 3'30"

To XigmaNAS φόρτωσε σχεδόν στιγμιαία την πρώτη φορά και αυτό φυσικά οφείλεται στο γεγονός πως υπάρχει έτοιμη USB έκδοση που δεν χρειάζεται να γραφτεί πάνω σε δίσκο και να σας ξεκλέψει ένα SATA port. Για να είμαστε ειλικρινείς –στη θεωρία– όλα τα προγράμματα μπορούν να το κάνουν αυτό, στην πράξη όμως, έχουμε κατά καιρούς αντιμετωπίσει τόσα προβλήματα που η γρήγορη λύση είναι η εγκατάσταση σε ένα SSD.

Όπως και να έχει, η προειδοποίηση πως κάτι πάει στραβά ξεκινάει από το.. πρωί, με το να ψάχνεις ποιο στην ευχή είναι το default password για να μπεις στο web-interface (tip: Είναι admin/xigmanas). Μόλις αυτό φορτώσει, θα βρεθούμε σε ένα απλοϊκό περιβάλλον που δυστυχώς όμως δεν είναι και απλό στην χρήση. Το πρώτο εντελώς στραβό είναι πως όταν προσπαθήσετε να φτιάξετε λ.χ. ένα array, θα κολλήσετε για πολλή ώρα μη μπορώντας να κατανοήσετε καν το τι κάνατε λάθος και γιατί εν τέλει το array δεν έλεγε να γίνει mount ενώ έδειχνε πως όλα λειτουργούσαν καλά.

Είναι τόσο δυσνόητος και user-unfriendly ο τρόπος επικοινωνίας με τον χρήστη που πραγματικά μας κάνει να αναρωτιόμαστε, μετά από τόσα χρόνια development, τι σκεφτόντουσαν αυτοί οι άνθρωποι.

Ναι, το XigmaNAS είναι γρήγορο στο interface. Ναι, έχει μια σειρά από χρήσιμες υπηρεσίες και add-ons, είναι παλιό και δοκιμασμένο, αλλά είναι ταυτόχρονα και εκνευριστικό γιατί υποπίπτει το αρχαίο λάθος όλων των προγραμμάτων NAS: Προσπαθεί να τα κάνει όλα με τον τρόπο που ο προγραμματιστής του σκέφτηκε (ή βολεύτηκε) για το πως θα έπρεπε να γίνονται  και όχι με τον απλούστερο και λογικότερο τρόπο.

5. RockStor

Χρόνος εγκατάστασης: 6'24"

Το RockStor συνεχίζει την πορεία του από πρώην εμπορικό πακέτο σε δωρεάν NAS λογισμικό που βασίζεται στο  BTRFS filesystem και που ελπίζει να βγάλει τα σπασμένα μέσω πώλησης plug-ins. Το πρώτο ίσως που θα παρατηρήσει κανείς είναι πως στις λήψεις υπάρχουν πολλές διαφορετικές εκδόσεις, είτε για x86/x64 επεξεργαστές, είτε για ARM ή ακόμη και για RasberryPi4, ενώ μπορεί να «πατάει» τόσο σε Suse όσο και CentOS διανομές.

Η εγκατάσταση ολοκληρώνεται γρήγορα και χωρίς παρατράγουδα, και μόλις τελειώσει, ξεκινάει ένα κάπως κωμικό κομμάτι, αφού αντί στην οθόνη του υπολογιστή να εμφανιστεί η IP την οποία έχει λάβει το σύστημα (ώστε να το παραμετροποιήσουμε μέσω web), αυτό μας προτρέπει να... πληκτρολογήσουμε myip λες και ο προγραμματιστής που έγραψε το script κουράστηκε να πληκτρολογήσει δύο γραμμές παραπάνω κώδικα όπως οι συνάδελφοι του στα υπόλοιπα προγράμματα! Τέλος πάντων.

Το γραφικό περιβάλλον χωρίς να έχει να παρουσιάσει κάτι το εντυπωσιακό, καταφέρνει να δείχνει επαγγελματικό και συμμαζεμένο με σκοπό να βοηθήσει και όχι να ζαλίσει τον χρήστη.

Φυσικά και εδώ, παιδευτήκαμε για ώρα προσπαθώντας να φτιάξουμε τον πρώτο μας κοινόχρηστο φάκελο (μια διαδικασία που ακολουθήσαμε σε κάθε πρόγραμμα για να διαπιστώσουμε το πόσο εύκολο ή μη είναι το interface ως σχεδίαση). Και εδώ το πρόβλημα ήταν πως φυσικά δεν ήταν ενεργοποιημένο το πρωτόκολλο διαμοιρασμού (Samba) και όχι μόνον αυτό, αλλά έπρεπε ο χρήστης να πάει στις ρυθμίσεις αυτού και να φτιάξει ένα samba-export. Είναι μαζοχισμός να μην υπάρχει κάποιου είδους αυτοματοποίηση όταν ο χρήστης θέλει να φτιάξει το προφανές και δυστυχώς, μόνο το TrueNAS παρέχει κάποιου είδους βοήθεια!

Στα ιδιαίτερα θετικά του RockStor θα πρέπει να αναφέρουμε πως αυτό δίνει μεγάλη προτεραιότητα στην ασφάλεια των δεδομένων, με την εύκολη δημιουργία snapshots (μια στιγμιαία «φωτογραφία» όλων των αρχείων μας σε ένα τρίτο μέσο) όπως και το replicator service (που επιτρέπει ουσιαστικά να συγχρονίσετε 2 rockstor servers ώστε ο ένας να συνεχίσει αν ο δεύτερος χαλάσει, καεί ή κλαπεί -με όλα τα ενδιάμεσα). Σε αντίθεση δε με πριν τρία χρόνια, το κάναμε να δουλέψει (ανοίγοντας πρώτα το service και μετά επιστρέφοντας στο dedicated menu), οπότε μάλλον το αδικήσαμε την πρώτη φορά που δεν ακολουθήσαμε τα σωστά βήματα!

Τέλος, όσον αφορά τα add-ons (Rock-ons), μετρήσαμε πάνω από 70 τέτοια, από τα πιο συνηθισμένα ports μέχρι τα πιο εξεζητημένα.

Ως εντύπωση, αγαπάμε το RockStor. Αγαπάμε γιατί συνδυάζει την απλότητα του EasyNAS, με την επεκτασιμότητα του TrueNAS και το όμορφο/λειτουργικό interface όλων. Το αγαπάμε γιατί μπορεί κάποιος εύκολα να εξασφαλίσει πραγματική multi-layer ασφάλεια για τα δεδομένα του.

6. Honorable mention: UnRaid (6.11.5)

Το UnRaid έχει φανατικούς φίλους σε βαθμό εκνευρισμού (τύπου – Arc Linux). Δεν το βάλαμε στο συγκριτικό μας ως άμεσο ανταγωνιστή, γιατί πολύ απλά είναι ένα πρόγραμμα που ξεκινάει με πληρωμή (έστω και μικρή $56-$129 ανάλογα την έκδοση) και που επιτρέπει τον χρήστη να το χρησιμοποιήσει δωρεάν μόνο για 30 ημέρες.

Ο θόρυβος που έχει προκαλέσει γύρω από το όνομα του, οφείλεται στην «επαναστατικοποίηση» που διατείνεται πως φέρνει στην διαχείριση των δεδομένων σας. Η πρώτη διαφορά από τα περισσότερα προγράμματα είναι πως ο χρήστης έχει την δυνατότητα να παραμετροποιήσει το σύστημα με GUI απ΄ευθείας στον υπολογιστή εγκατάστασης. Το interface είναι πραγματικά state-of-the-art, εύκολο, όμορφο ενώ οι δυνατότητες άπειρες –με κυριότερη την δυνατότητα της άμεσης επικοινωνίας διαφορετικών συστημάτων που τρέχουν unraid!

Τα screenshots τα λένε όλα άλλωστε, οπότε αν έχετε περισσότερους του ενός servers και θέλετε προκαταβολικά (ή έστω μετά από 30 ημέρες) να πληρώσετε ένα μικρό ποσό, τότε ρίξτε του μια σοβαρή ματιά!

Ο νικητής του συγκριτικού

Σε σχέση με τα προηγούμενα reviews, θεωρώ πως είτε άλλαξαν πολλά (που άλλαξαν) είτε αποκτήσαμε περισσότερη εμπειρία στο θέμα (που αποκτήσαμε). Δεν θεωρούμε τους εαυτούς μας ειδικούς στην αποθήκευση παρά κάτι παραπάνω από τον μέσο χρήστη και ως τέτοιοι βαθμολογήσαμε τα προγράμματα.

Από τα πέντε προγράμματα που δοκιμάσαμε, εκείνο που δείχνει να είναι αρκετά πίσω, είναι το XigmaNAS που παρότι διαθέτει εξελληνισμένο interface, παραμένει δύσκολο και δύσκαμπτο στον χειρισμό.

Το OMV διαθέτει και αυτό, multi-language interface, είναι όμορφο, βολικό και από πίσω, αποπνέει σιγουριά και αξιοπιστία. Δεν είναι τυχαίο πως σε όλα μας τα reviews ήταν πάντα ψηλά στις προτιμήσεις μας.

Το EasyNAS παρότι έχει τον μεγαλύτερο σε μέγεθος installer, αποτελεί ταυτόχρονα και την πιο μινιμαλιστική πρόταση. Είναι πανέμορφο και φιλικό και δεν θα σας μπερδέψει με άπειρες επιλογές. Το interface είναι χιλιόμετρα μπροστά από τις παλιές 0.7 εκδόσεις και ανταποκρίνεται ανθρώπινα. Για όσους δεν έχουν την υπομονή να παλεύουν με επιλογές, ίσως αυτό να αποτελεί και την καλύτερη λύση.

Το RockStor από την άλλη, περιέχει μερικές από τις πιο επαγγελματικές δυνατότητες και ένα στρατό από plug-ins για να στήσετε ότι θέλετε. Αν και έχει τις ίδιες αδυναμίες με OMV και EasyNAS, η καρδιά του βρίσκεται πιο κοντά στο TrueNAS

Τέλος, ο νικητής, αυτός που πάντα ήταν αλλά ποτέ δεν θέλαμε να το παραδεχτούμε, δεν είναι άλλος από το TrueNAS. Και κερδίζει κατά κράτος αυτό το συγκριτικό γιατί παρότι πρόκειται για λογισμικό που μπορεί να υποστηρίξει οργανισμούς και εταιρείες με γιγαντιαίο hardware, αυτό παραμένει λογικό για τον μέσο χρήστη. Είναι το μόνο λογισμικό που συνδυάζει όμορφο και γρήγορο interface, άπειρα plug-ins και κυρίως, βοήθεια σε πραγματικό χρόνο ώστε ο χρήστη να μην τρώει πεντάλεπτα ψάχνοντας μόνος του, τι έκανε λάθος.

Επίλογος

Κάπως έτσι λοιπόν, θα κλείσουμε το ραντεβού που δώσαμε πριν 3 χρόνια, ελπίζοντας πως θα υπάρχουμε για να κάνουμε μια νέα παρουσίαση τα δωρεάν NAS λογισμικά που θα κυκλοφορούν το 2026! Καλή συνέχεια και παρακαλούμε υποστηρίξτε κάθε χρήστη και site που παράγει αυθεντικό υλικό και δεν αναπαράγει-παπαγαλίζει ανυπόστατα δεδομένα και μπροσούρες. Ευχαριστούμε και σας ευχόμαστε καλούς πειραματισμούς με το λογισμικό NAS που θα κάνει σε εσάς εκείνο το μαγικό κλικ!