Solid State Disks: Όλα όσα δεν ξέρετε

Συνταξη / Επιμελεια: Θεόδωρος Χατζηκώστας | 05 Φεβρουαριου 2016
Posted in υλικό - Αποθηκευτικά Μέσα

Τα Solid State Disks (SSD) ως αποθηκευτικά μέσα δεν είναι κάτι το νέο. Ήδη από το 2010 είχαμε παρουσιάσει τα πρώτα από τα... οικονομικά SSDs που κυκλοφορούσαν τότε στην Ελλάδα, και οι μετρήσεις ήταν πράγματα συγκινητικές όσον αφορά την αύξηση της ταχύτητας του υπολογιστή με την απλή αντικατάσταση του κλασσικού μηχανικού σκληρού δίσκου με ένα σύγχρονο αποθηκευτικό μέσο που βασίζεται στις μνήμες. Πέντε χρόνια μετά το πρώτο μας άρθρο, επανερχόμαστε, με περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την τεχνολογία αυτή.

Τα πλεονεκτήματα ενός SSD σε 2’

Για να μην μακρηγορούμε, ένας υπολογιστής που διαθέτει ένα SSD αντί ενός κλασσικού μηχανικού σκληρού δίσκου (HDD), είναι πιο γρήγορος κατά τουλάχιστον 450% στις εργασίες που αφορούν την μεταφορά προς και από το αποθηκευτικό μέσο! Τα SSDs εκτός από το πλεονέκτημα της ταχύτητας, έχουν μικρότερη κατανάλωση ρεύματος, είναι ελαφρύτερα, δεν παράγουν θόρυβο ή κραδασμούς, δεν είναι ευαίσθητα σε πτώσεις ή μαγνητισμό, έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής και δεν παράγουν τόση θερμότητα όση παράγουν μαγνητικοί δίσκοι επιδόσεων. Με άλλα λόγια, τα SSDs πραγματικά δεν έχουν ανταγωνισμό όσον αφορά τις επιδόσεις.

Το κόστος

Το μόνο που σώζει λοιπόν τους κλασσικούς μαγνητικούς δίσκους (προς το παρόν) είναι το κόστος. Αυτή τη στιγμή, ένα φθηνό SSD των 250GB κοστίζει περί τα €90 δηλαδή €0,36 ανά gigabyte. Την ίδια στιγμή, ένας μηχανικός δίσκος των 2TB (2000GB) κοστίζει περί τα €75 δηλαδή €0,0037 ανά gigabyte. Αυτός είναι και ο λόγος που συμφέρει κάποιος να έχει για δίσκο συστήματος ένα SSD και από εκεί και πέρα να αποθηκεύει τα μεγάλα αρχεία (φωτογραφίες, βίντεο κτλ) σε έναν δεύτερο μαγνητικό δίσκο ή ακόμη καλύτερα, σε ένα NAS.

Παρόλη αυτή τη διαφορά κόστους, θα πρέπει να τονίσουμε πως εδώ και 5-6 χρόνια έχουν γίνει μεγάλοι πρόοδοι στο θέμα αυτό. Το 2010 όταν παρουσιάσαμε τα πρώτα SSDs, η πιο συνηθισμένη χωρητικότητα ήταν τα 64GB και κόστιζαν περί τα €190, δηλαδή €2,96/GB! Το 2015 η πιο συνηθισμένη χωρητικότητα ήταν τα 250GB με κόστος περί τα €90, δηλαδή €0,36/GB (πτώση τιμής 800% μέσα σε 5 χρόνια)!

Γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη διαφορά στην ταχύτητα μεταφοράς δεδομένων;

Ένας μηχανικός μαγνητικός σκληρός δίσκος όπως γράψαμε και πιο πριν, πολύ δύσκολα θα ξεπεράσει την ταχύτητα μεταφοράς δεδομένων της τάξης των 120MB/sec. Από την άλλη, ένα SSD μπορεί εύκολα να πιάσει το όριο του SATA3 διαύλου, δηλαδή τα 550MB/sec. Και σαν να μην έφτανε αυτή η τεράστια διαφορά απόδοσης, οι μηχανικοί περιορισμοί των σκληρών δίσκων μειώνουν ακόμη περισσότερο την απόδοση  όταν καλούνται να διαβάσουν ή να γράψουν πολλά μικρά αρχεία που είναι διασκορπισμένα στο δίσκο ή ακόμη και μεγάλα αρχεία που είναι «κατακερματισμένα» σε διαφορετικά σημεία του δίσκου (δηλαδή ένα αρχείο λ.χ. των 10MB όπου τα 3MB είναι γραμμένα σε ένα κομμάτι του δίσκου, τα άλλα 3MB κάπου αλλού, κ.λπ.). Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι κεφαλές θα πρέπει να επανατοποθετηθούν από το ένα σημείο του δίσκου στο άλλο, διαδικασία που απαιτεί χρόνο της τάξης των 8ms~12ms (0,08–0,12 sec), χρόνο τεράστιο αν αυτός πολλαπλασιαστεί με μεγάλο όγκο μικρών σε μέγεθος αρχείων. Έτσι  οδηγούμαστε στο παράδοξο, π.χ. η ταχύτητα ενός σκληρού δίσκου να μετράται στα 100MB/sec όταν διαβάζει ένα ενιαίο μεγάλο αρχείο, και να πέφτει στα 10MB/sec ή και στο 0.5MB/sec όταν προσπαθεί να διαβάσει άπειρα μικρά αρχεία. Αυτός είναι και ο λόγος που η εκκίνηση των Windows ή το φόρτωμα εφαρμογών όπως το Photoshop (που ανοίγει δεκάδες διαφορετικά αρχεία dll και plugins) επωφελούνται τόσο πολύ περισσότερο από τη χρήση ενός SSD.

SMART, τότε και τώρα

Από πολύ νωρίς, οι κατασκευαστές σκληρών δίσκων θέσπισαν το πρότυπο S.M.A.R.T. (Self-Monitoring, Analysis and Reporting Technology), το οποίο θα επέτρεπε στον αυτοδιαγνωστικό έλεγχο των δίσκων προκειμένου να εντοπιστούν προβληματικές λειτουργίες και να αποφευχθεί χάσιμο δεδομένων από μελλοντική αβαρία. Σήμερα η τεχνολογία SMART μετράει κάθε στιγμή πάνω από τριάντα (30) παραμέτρους λειτουργίας ενός σκληρού δίσκου. Τα SSDs υποστηρίζουν και αυτά την SMART τεχνολογία, φυσικά χωρίς τις παραμέτρους που έχουν να κάνουν με μηχανικές βλάβες. Αντ΄αυτού, έχουν προστεθεί νέες παράμετροι που μετρούν την φθορά και την προβλεπόμενη ζωή του μέσου. Στην πράξη αυτό σημαίνει πως μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια πλειάδα προγραμμάτων (παρακάτω δίνεται μια μικρή λίστα) η οποία μπορεί να σας δώσει μια ξεκάθαρη εικόνα για την φθορά του SSD αποθηκευτικού σας μέσου, κάτι ιδιαίτερα χρήσιμο!

Τα προγράμματα:

• http://crystalmark.info/software/CrystalDiskInfo/index-e.html
• http://www.ssdready.com/
• http://ssd-life.com/
• http://www.techpowerup.com/forums/threads/ssd-z-information-tool-for-solid-state-drives-and-other-disk-devices.210209/
• Samsung: http://www.samsung.com/global/business/semiconductor/minisite/SSD/global/html/support/downloads.html
• OCZ: http://ocz.com/ssd-guru
• Intel: https://downloadcenter.intel.com/download/18455/Intel-Solid-State-Drive-Toolbox
• Kingston: http://www.kingston.com/us/support/technical/sandforce_ssd_toolbox
• Transcent: http://www.transcend-info.com/Support/Software-10/
• Sandisk: http://kb.sandisk.com/app/answers/detail/a_id/9328/~/ssd-toolkit-support-information
• Apacer: http://eu.apacer.com/support/download/
• Corsair: http://www.corsair.com/en-us/blog/2013/may/the-corsair-ssd-toolbox
• Crucial: http://eu.crucial.com/eur/en/support-ssd

Πως ένα SSD διαχειρίζεται τα δεδομένα του

Φυσικά δεν είναι όλα ρόδινα στον κόσμο των SSDs. Σε αντίθεση με τους μηχανικούς σκληρούς δίσκους όπου η μαγνητική επιφάνεια θα μπορούσε να γραφτεί θεωρητικά άπειρες φορές, στα SSDs  τα «κελιά» στα οποία αποθηκεύονται τα δεδομένα φθείρονται μετά από συγκεκριμένο αριθμό εγγραφών. Οι κατασκευαστές των SSDs έχουν εφεύρει / αντιγράψει διάφορες λύσεις για να λύσουν αυτό το πρόβλημα της φθοράς. Ο πιο απλοϊκός και πρωτόγονος είναι να παρακολουθούνται όλοι οι τομείς (για την ακρίβεια blocks) του SSD και όταν αυτά πλησιάσουν το όριο των εγγραφών (π.χ. 100.000 κύκλοι σβησίματος/εγγραφής) τότε αυτά μεταφέρονται σε εφεδρικό «αόρατο» χώρο που διαθέτουν τα περισσότερα SSDs. Αυτή η μέθοδος μπορεί να είναι όντως εξυπηρετική στο να παραταθεί η ζωή ενός SSD, από την άλλη όμως, αν π.χ. ένα συγκεκριμένο κομμάτι του δίσκου επανεγγράφεται συνεχώς (ενώ το υπόλοιπο παραμένει ως έχει) τότε πολύ γρήγορα θα φθαρούν μόνο συγκεκριμένα blocks και πολύ γρήγορα το SSD δεν θα μπορεί να διαχειριστεί άλλο τη κατάσταση αυτή. Δια τούτο, χρησιμοποιείται ευρέως πλέον ο αλγόριθμος «Dynamic Wear Levelling» που μεταφέρει ΣΥΝΕΧΩΣ τα δεδομένα του δίσκου, με αποτέλεσμα όλα τα blocks να φθείρονται ισόποσα. Φανταστείτε πως έχετε ένα SSD στο οποίο υπάρχει αποθηκευμένο ένα αρχείο που μία εφαρμογή το σβήνει και το γράφει χιλιάδες φορές ανά ώρα. Όλος ο δίσκος μπορεί να είναι σε καλή κατάσταση, αλλά τα blocks όπου αποθηκεύεται το συγκεκριμένο αρχείο πολύ γρήγορα θα φθαρούν και θα πρέπει να μεταφερθούν. Το DWL λοιπόν, μόλις εντοπίσει φθορά μεγαλύτερη του μέσου όρου, θα μεταφέρει το αρχείο σε άλλα blocks του δίσκου ξανά και ξανά ώστε αυτά να φθείρονται ισόποσα ή με άλλα λόγια, να μην φθείρεται κανένα κομμάτι του SSD παραπάνω από τα υπόλοιπα. 

Το garbage collection που τόσο ακούμε είναι και αυτό κομμάτι της όλης προσπάθειας διατήρησης της υγείας και της ταχύτητας του SSD σε υψηλά επίπεδα. Οι μνήμες NAND που χρησιμοποιούν όλα τα SSD αποτελούνται από blocks  και τα blocks από pages όπου συνήθως η κάθε page έχει μέγεθος της τάξης των 8Kbytes. Μόνο ολόκληρα blocks μπορούν να σβηστούν, ενώ οι pages μπορούν να γραφτούν απ΄ευθείας (χωρίς σβήσιμο).

Τεχνική Παρένθεση: Οι pages έχουν φυσική μορφή και είναι το μικρότερο κομμάτι μνήμης που μπορεί κάποιος να προσπελάσει σε ένα SSD. Αν για παράδειγμα έχουμε ένα αρχείο της τάξης του 1KB, ασχέτως αν καταλαμβάνει το 1/8 της page (που έχει μέγεθος 8KB), ο controller του SSD θα γράψει όλη τη page ξανά (και ότι αυτό συνεπάγεται σε φθορά).

Το garbage collection λοιπόν χρησιμοποιεί αλγόριθμους έτσι ώστε να υπάρχουν πάντα έτοιμα «φρέσκα» blocks προς εγγραφή χωρίς την ανάγκη να γίνει erase. Για παράδειγμα αν ζητηθεί να γίνει εγγραφή στο block Χ, ο αλγόριθμος του GC μπορεί να αποφασίσει να γράψει/μεταφέρει τα δεδομένα στο block Y (που είναι ήδη διαγραμμένο και έτοιμο να υποδεχθεί νέα δεδομένα) και να μαρκάρει το αρχικό Χ block για διαγραφή αργότερα.

Αν βγαίνει ένα συμπέρασμα από τους αλγόριθμους μείωσης φθοράς και του Garbage Collection είναι πως το SSD λόγω της κατασκευής του, προσπαθεί ενεργά να αλλάζει συνεχώς το πού βρίσκονται αποθηκευμένα τα δεδομένα. Ένα SSD είναι ουσιαστικά ένας μίνι υπολογιστής, με τον controller του, το λειτουργικό του και τη μνήμη του – ακόμη και την «αόρατη» από τον υπολογιστή αποθηκευτική του μονάδα. Τα SSDs δεν είναι ο «χαζός» σκληρός δίσκος στον οποίο ο υπολογιστής θα πει «γράψε στο block 50 αυτά τα δεδομένα» και αυτός θα τα γράψει όπως διατάχθηκε. Το SSD θα γράψει τα δεδομένα στο block που ΑΥΤΟ πιστεύει πως είναι καλύτερα, και μετά θα πει στον υπολογιστή «ναι το έγραψα στο block 50». Αν σήμερα τα δεδομένα βρίσκονται στο block 550 ή στο block 700 δεν έχει καμία σημασία. Το SSD θα ξέρει πάντα την τοποθεσία των δεδομένων που ο υπολογιστής θεωρεί πως είναι το block 50!

Λειτουργικό σύστημα εναντίον SSD σημειώσατε TRIM

Δυστυχώς το SSD δεν παίζει.. σόλο όσον αφορά την αποθήκευση δεδομένων. Μπορεί μεν το SSD να αλλάζει κατά το δοκούν τα blocks που αποθηκεύει δεδομένα, όμως και αυτό από την πλευρά του δεν έχει καμία ενημέρωση για το τι κάνει το λειτουργικό σύστημα και το filesystem. Τι σημαίνει πάλι αυτό;

Ας πούμε πως τα Windows αποθηκεύουν ένα αρχείο στο θεωρητικό (logical) block 50. Το SSD ως... μάγκας που είναι, ίσως το αποθηκεύσει σε άλλο block (λ.χ. Block 60). Τα Windows δεν έχουν ιδέα που στην ευχή βρίσκεται το λογικό block 50, ξέρουν απλά πως όπου και στην ευχή να το αποθήκευσε το SSD, όταν ζητηθούν πίσω τα δεδομένα του Block 50, αυτά θα παρθούν – ασχέτως αν κάνουν... ταξίδια μέσα στο SSD, από το Block 50 στο 60, στο 100 ή στο 200.

Όλα καλά, μέχρι τα Windows αποφασίσουν να σβήσουν αυτό το αρχείο. Γιατί; Γιατί όταν το λειτουργικό σύστημα «σβήνει» ένα αρχείο, ουσιαστικά αλλάζει μια τιμή στον «κατάλογο» των αρχείων (Master File Table) και τίποτα παραπάνω. Τα δεδομένα του αρχείου όμως παραμένουν στο δίσκο αναλλοίωτα. Και όσο παραμένουν εκεί, τόσο το SSD – που δεν έχει καμία πληροφόρηση πως το Block 50 περιέχει σβησμένα δεδομένα – θα το.. μετακινεί πέρα-δώθε τζάμπα και βερεσέ! Αυτός είναι και ο λόγος άλλωστε που τα πρώτα SSDs έχαναν σημαντικά σε απόδοση όσο περνούσε ο καιρός με τα διάφορα σβήσε-γράψε αρχείων.

Η λύση σε αυτό το πρόβλημα ονομάζεται TRIM, η οποία είναι μια εντολή του ATA πρότυπου και η οποία επιτρέπει στο εκάστοτε λειτουργικό σύστημα να ενημερώνει το SSD πως το Χ block περιέχει άχρηστες πληροφορίες, επιτρέποντας το τελευταίο να το διαχειριστεί όσο καλύτερα γίνεται.  Το TRIM λοιπόν αυξάνει κατακόρυφα την αποδοτικότητα του Garbage Collection -ειδικά όσο περνάει ο καιρός και σβήνονται/γράφονται νέα αρχεία.

Όσον αφορά την (επίσημη) υποστήριξη  TRIM, αυτή ξεκινάει από τα Windows 7 (Windows XP και Vista ξεχάστε το), τη στιγμή που για να χρησιμοποιήσετε αυτή τη δυνατότητα σε PCIe SSDs (περισσότερα γι' αυτό αργότερα) θα πρέπει να αναβαθμίσετε το λειτουργικό σας στα Windows 8/8.1 ή 10.

Τέλος μια προειδοποίηση: Μετά όλα τα παραπάνω που διαβάσατε, μάλλον θα πρέπει να έχετε καταλάβει πως η ανασυγκρότηση δίσκου σε ένα SSD, είναι γενικά μια κακή ιδέα!

Controllers και μνήμες, απόδοση και αξιοπιστία

Από την επίσημη αρχή της ζωής των SSDs υπήρξε ένας έντονος ανταγωνισμός όσον αφορά τον controller που φορούσε το κάθε προϊόν. Ο controller αποτελεί τον ιθύνοντα νου του SSD που βασικά κάνει όλα όσα περιγράψαμε παραπάνω (και ακόμη περισσότερα). Εταιρείες όπως η Marvell η Intel η Samsung κατασκευάζουν τους δικούς τους controllers που συνεργάζονται με διαφορετικής κατασκευής μνήμες (MLC ως επι το πλείστον, κατασκευασμένες σε διαφορετική λιθογραφία και διαφορετικές προδιαγραφές). Ο μόνος αξιόπιστος τρόπος να βρει κάποιος ποιο προϊόν είναι καλύτερο, είναι δια μέσω real life μετρήσεων, και εκεί η Samsung δείχνει αυτή τη στιγμή (ως κατασκευαστής τόσο 3D V-NAND όσο και του controller) να πατάει στη κορυφή, ακολουθούμενη από άλλους.. μικρούς όπως η Kingston ή η Intel.

Η ποιότητα της μνήμης αντικατοπτρίζεται από την πεποίθηση του εκάστοτε κατασκευαστή όσον αφορά την εγγύηση.  Τα περισσότερα SSDs πωλούνται πλέον με εγγύηση τριών έως πέντε ετών, κάτι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό όσον αφορά την ποιότητα κατασκευής τους (ειδικά αν αναλογιστούμε πως κάποιοι κατασκευαστές σκληρών δίσκων δίνουν ένα χρόνο εγγύηση για τις ατμομηχανές που πουλάνε).

Εξαίρεση αποτελεί η Samsung που για το μοντέλο 850 Pro δίνει εγγύηση... δέκα (10) ετών!

Ξεπερνώντας τον σκόπελο του SATA

Εδώ και πολύ καιρό, η εξέλιξη του SATA πρότυπου έχει βαλτώσει. Μάλλον σε αυτό έχει βάλει το χεράκι του και ο.. γονικός συνασπισμός  (SATA-IO) στον οποίο συμμετέχουν WD και Seagate, κατασκευαστές μαγνητικών δίσκων που δεν έχουν λόγο να αυξήσουν την ταχύτητα του διαύλου (αφού από αυτό θα επωφελούνταν μόνο τα SSDs). Και μπορεί οι κατασκευαστές μαγνητικών δίσκων να προσπαθούν να «μπουν» στην αγορά (εξαγορά της SanDisk από την Western Digital, εξαγορά της LSI από Seagate κ.λπ.), αλλά παρόλα αυτά, το όριο των 550MB/sec του SATA3 διαύλου,  παραμένει.

Για να ξεπεραστεί αυτός ο σκόπελος, πολλοί κατασκευαστές προσφέρουν μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα εναλλακτική: Αποθηκευτικές μονάδες που καρφώνονται πάνω σε μια PCIe θύρα της μητρικής του υπολογιστή με τα πλεονεκτήματα να είναι ολοφάνερα: Παύει να ισχύει ο περιορισμός των 550MB/sec! Τέτοια προϊόντα πλέον πωλούνται σε ιδιαίτερα ελκυστικές τιμές (για την απόδοση τους). Για παράδειγμα, το Samsung 950 Pro κοστίζει €400 (όσο περίπου κόστιζαν 120GB με 240MB/sec απόδοση πριν 5 χρόνια), και έχει χωρητικότητα 512GB  προσφέροντας εξωφρενικές ταχύτητες της τάξης των 2.500ΜΒ/sec ανάγνωση και 1.500MB/sec εγγραφή.

Όσοι δε αναρωτιέστε το που χρησιμεύει τόση επιπλέον ταχύτητα, μην ξεχνάτε πως μαζί με την τεχνολογία που εξελίσσεται μεγαλώνουν και οι απαιτήσεις: Για κάποιον που επεξεργάζεται βίντεο, ένα ασυμπίεστο αρχείο ποιότητας 4K τους ενός λεπτού, απαιτεί αποθηκευτικό χώρο της τάξης των 32GB. Είναι φύση αδύνατον τέτοιου μεγέθους δεδομένα να μπορούν να επεξεργαστούν με παραδοσιακές μεθόδους.

Hybrid Disks (SSHD)

Οι κατασκευαστές μηχανικών σκληρών δίσκων, έχοντας να αντιμετωπίσουν τον σκληρό ανταγωνισμό των SSDs, δημιούργησαν την μεσοβέζικη λύση που ονομάζεται SSHDs, δηλαδή συμβατικοί σκληροί δίσκοι που επίσης διαθέτουν ένα περιορισμένο μέγεθος μνήμης NAND (όπως τα SSD). Τέτοια προϊόντα κυκλοφορούν και στην Ελληνική αγορά (π.χ. Seagate ST500LM000 500GB στα €63 ή WD10J31X χωρητικότητας 1TB στα €95). Όσον αφορά τον τρόπο λειτουργίας, ένας αλγόριθμος υπολογίζει (και μαθαίνει συνεχώς) ποια δεδομένα χρησιμοποιούνται πιο συχνά και τα μεταφέρει στην μνήμη NAND αντί του μαγνητικού μέσου. Όσον αφορά την απόδοση, όντως σε μετρήσεις που έχουν γίνει, οι υβριδικοί δίσκοι δείχνουν να παρουσιάζουν σημαντικά οφέλη που κάποιες φορές ξεπερνούν το 200% σε σχέση με τους συμβατικούς μαγνητικούς δίσκους. Το πρόβλημα εδώ είναι πως ένας υβριδικός δίσκος μπορεί μέχρι ενός βαθμού να δίνει λύσεις στην απόδοση, αλλά δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να πλησιάσει την απόδοση ενός «καθαρού» SSD. Όσο καλός και να είναι ο αλγόριθμος, τα 8GB NAND μνήμης είναι πολύ λίγα για να κάνουν θαύματα. Αυτός είναι και ο λόγος που έχουν παρατηρηθεί μεγάλες αποκλίσεις απόδοσης στο ίδιο μέσο, στις μετρήσεις που γίνονται.

Δείτε το βιντεο "SSD vs. HDD vs. Seagate Hybrid SSHD": https://www.youtube.com/watch?v=6iBhf8rpobo

Θεωρούμε λοιπόν πως οι υβριδικοί δίσκοι των 3.5” είναι κάτι το άτοπο. Σε ένα σταθερό PC μπορούμε να έχουμε ένα SSD ως system disk και να το συνοδέψουμε με  έναν ή περισσότερους μαγνητικούς δίσκους μέσα στο κουτί ή στο διπλανό NAS. Στην περίπτωση ενός laptop από την άλλη, εφόσον υπάρχει ανάγκη για μεγάλη χωρητικότητα (εκεί που πονάνε τα SSDs) και δεν υπάρχει θήκη για 2^ο δίσκο, τότε ένας υβριδικός δίσκος των 500GB κοστίζει €63 τη στιγμή που ένα SSD περίπου ίδιας χωρητικότητας κοστίζει €144 -διόλου άσχημα δηλαδή!

Άλλα θέματα

Καθώς πλησιάζουμε στο τέλος του άρθρου, ορισμένες επισημάνσεις και προτροπές για όσους χρησιμοποιούν SSDs για καθημερινή χρήση:

1. Όπως προείπαμε, η ανασυγκρότηση δίσκου (defrag) πλέον δεν πρέπει να χρησιμοποιείται.
2. Προκειμένου να μειώσουμε την φθορά του μέσου, και εφόσον έχουμε αρκετή μνήμη RAM στο σύστημα μας (8GB ή περισσότερο) μπορούμε να απενεργοποιήσουμε την εικονική μνήμη (swap file). Πηγαίνουμε Υπολογιστής -> Ιδιότητες -> Ρυθμίσεις συστήματος για προχωρημένους -> Ρυθμίσεις -> Για προχωρημένους -> Εικονική μνήμη και την απενεργοποιούμε, έτσι ώστε να μην χρησιμοποιείται και να μη φθείρεται το SSD.
3. Εφόσον αποφασίσετε να αντικαταστήσετε τον σκληρό σας δίσκο με ένα SSD σε έναν παλαιότερης τεχνολογίας υπολογιστή, έχετε υπόψη πως ίσως να μην μπορέσετε να αξιοποιήσετε πλήρως την ταχύτητα του, εφόσον η μητρική του σταθερού ή του laptop σας, δεν υποστηρίζει το τελευταίο  SATA πρότυπο (SATA3 6Gbps). Σε μια τέτοια περίπτωση η μέγιστη ταχύτητα διαμεταγωγής από τα 550MB/sec θα πέσει στα 250MB/sec ή και λιγότερο (σε ακραίες περιπτώσεις παλαιότητας)!
4. Όπως επίσης ειπώθηκε παραπάνω, εκδόσεις των Windows πριν τα 7 δεν υποστηρίζουν την εντολή TRIM με αποτέλεσμα με τον καιρό το SSD σας να γίνεται κάπως πιο αργό. Υπάρχουν και εδώ λύσεις με την μορφή προγραμμάτων τρίτων κατασκευαστών.
5. Υπάρχει πιθανότητα να κυκλοφορεί νεότερη έκδοση του εσωτερικού προγράμματος του SSD σας (firmware). Απευθυνθείτε στην ιστοσελίδα του εκάστοτε κατασκευαστή, αλλά πριν κάνετε οτιδήποτε, πάρτε ένα καλό αντίγραφο όλα τα πολύτιμα για εσάς δεδομένα.
6. Παλαιότερες πατέντες του τύπου «κάνω partition το κομμάτι που περιέχει bad sectors” δεν ισχύουν στα SSDs. Αν μέσω των διαγνωστικών που αναφέραμε παραπάνω διαπιστώσετε πως η γενική φθορά του μέσου έχει φτάσει σε κρίσιμα επίπεδα, backup, και αγορά νέου μέσου.
7. Τέλος θα πρέπει να γνωρίζετε πως ακριβώς λόγω του τρόπου που λειτουργεί η TRIM εντολή, οι πιθανότητες να ανακτήσετε ένα διαγραμμένο αρχείο είναι πολύ λιγότερες σε σχέση με έναν μαγνητικό δίσκο. Αν δε, περάσει αρκετός καιρός από τη στιγμή που η διαγραφή συνέβη, τότε κατά πάσα πιθανότητα το ίδιο το SSD θα έχει εξαφανίσει τα αρχεία σας δια παντός – οπότε χρειάζεται διπλή προσοχή και περισσότερα αντίγραφα ασφαλείας!

Επίλογος

Το 2015 ήταν το έτος όπου τα SSDs χωρητικότητας 250-256GB σταθεροποιήθηκαν στο επίπεδο τιμής της τάξης των €85~€90. Πλέον το επόμενο μεγάλο στοίχημα είναι η χωρητικότητα των 480GB καθώς και η εδραίωση της αξιοπιστίας αφού ακόμη και φθηνότεροι κατασκευαστές δίνουν εγγυήσεις της τάξης των τριών με πέντε ετών. Στο άνω κομμάτι της αγοράς, τα PCIe based αποθηκευτικά μέσα θα συνεχίσουν να κερδίζουν έδαφος για τις βαριές εργασίες, αφού το κόστος αυτών είναι πλέον κάτι παραπάνω από λογικό. Το σημαντικότερο όλων όμως, είναι πως για μηχανήματα πάνω των €400-€450 δύσκολα πλέον θα περιλαμβάνεται μαγνητικός δίσκος αντί SSD, και αυτό θα δώσει νέα ώθηση στους κατασκευαστές σε μια ανατροφοδοτούμενη διαδικασία.

Τα Solid State Disks αποτελούν μια συνεχή επανάσταση στο χώρο, όπως περίπου συνέβη όταν εμφανίστηκε το CD-ROM, η πρώτη 3D accelerated κάρτα γραφικών ή ο πρώτος διπύρηνος επεξεργαστής. Τα μαγνητικά μέσα δεν έχουν τον τρόπο να ανταγωνιστούν τους Solid State δίσκους, όσο Ήλιο και να παραγεμίσουν στους δίσκους, και όσα TBytes και να χωρέσουν σε 3.5 ίντσες, η αλήθεια είναι πως πλέον το νερό έχει μπει στο αυλάκι – τα SSDs συνεχίζουν ακάθεκτα την πορεία τους στο να κυριαρχήσουν στην αγορά!

 Πηγές: sata-io.org | thessdreview.com | arstechnica.com