To τίμημα της εικονικής ζωής μας

02 Ιουλιου 2010
Posted in Επικαιρότητα

Ανυπόμονους, παράτολμους, ναρκισσιστές «δημιουργεί» η σύγχρονη τεχνολογία...

Mήπως βρίσκετε τους «φίλους» σας στο Facebook πιο ενδιαφέροντες από τους πραγματικούς; Μήπως κάποιες στιγμές θα θέλατε να πατήσετε το κουμπί της γρήγορης κίνησης και ανακαλύπτετε ότι η καθημερινότητα -δυστυχώς- δεν διαθέτει τέτοιο πράγμα; Μήπως στην εποχή του γρήγορου ίντερνετ δεν έχετε υπομονή με τα «αργοκίνητα» παιδιά σας; Αν ναι, η σύγχρονη τεχνολογία μεταβάλλει την προσωπικότητά σας. Eιδικοί πιστεύουν ότι η εκτενής χρήση του Iντερνετ, της κινητής τηλεφωνίας και άλλων τεχνολογικών μέσων κάνουν τον άνθρωπο ανυπόμονο, παρορμητικό, ξεχασιάρη και αφόρητο ναρκισσιστή.

«Η ζωή μας στον πραγματικό κόσμο μοιάζει με αυτήν σ' ένα chatroom», εξηγεί ο δρ Ελίας Αμπουτζαούντ, διευθυντής της Κλινικής Ελέγχου Παρορμητικών Διαταραχών στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ. «Πληρώνουμε το τίμημα της εικονικής μας ζωής».

Η αλήθεια είναι ότι περνάμε όλο και περισσότερες ώρες συνδεδεμένοι με τις διάφορες συσκευές. Πολλές μελέτες υποδεικνύουν ότι η υπερβολική εξάρτησή μας από τα κινητά τηλέφωνα και το Διαδίκτυο θα μοιάζει με τον εθισμό από κάποια ουσία. Ιστοσελίδες όπως το netaddiction.com προσφέρουν στους επισκέπτες τεστ για να αξιολογήσουν κατά πόσον η τεχνολογία είναι το «ναρκωτικό» τους. Αν «παραμελείτε την οικιακή εργασία για να βρίσκετε ώρα για το Διαδίκτυο, αν ελέγχετε υπερβολικά συχνά το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, αν μένετε άυπνος προκειμένου να συνδεθείτε στο Iντερνετ αργά τη νύχτα», τότε η τεχνολογία -όσο κι αν δεν θέλετε να το πιστέψετε- επιδρά αρνητικά στη ζωή σας.

Σε μελέτη η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Cyberpsychology, Behavior and Social Networking, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης υπέβαλαν 173 φοιτητές κολεγίου σε διάφορες εξετάσεις με τις οποίες υπολογιζόταν ο κίνδυνος προβληματικής συμπεριφοράς στο Iντερνετ και εθισμού στον τζόγο. Το 5% των φοιτητών έδειξε σημάδια πιθανού εθισμού στον τζόγο, αλλά το διπλάσιο ποσοστό (το 10% των φοιτητών) διέτρεχε σοβαρό κίνδυνο να αναπτύξει εθισμό από το Διαδίκτυο. «Η εκτενής χρήση των διαφόρων τεχνολογικών μέσων παρενέβαινε στην καθημερινότητα των φοιτητών. Ωστόσο, θα ήταν υπερβολή να μιλήσουμε για εθισμό», υποστηρίζει η κλινική ψυχολόγος Νίκι Ντόουλινγκ, η οποία συντόνισε την έρευνα. «Θα ήταν προτιμότερο να μιλούσαμε για εξάρτηση».

Οι ειδικοί ανησυχούν για την εξάρτησή μας από την τεχνολογία επειδή η ενασχόληση με αυτήν αφαιρεί χρόνο από την οικογένεια και τους φίλους που έχουμε στον πραγματικό κόσμο. Ωστόσο, οι ψυχολόγοι βλέπουν και μία διαφορετική πτυχή και συνέπεια των διαδικτυακών μας επαφών. Πιστεύουν ότι η αμεσότητα του Διαδικτύου, η αποτελεσματικότητα του iPhone και η ανωνυμία των chatrooms μεταβάλλουν τον πυρήνα της ύπαρξής μας. Ακριβώς αυτό το θέμα πραγματεύεται ο δρ Αμπουτζαούντ στο βιβλίο του «Virtually You, The Internet and the Fracturing of the Self», το οποίο πρόκειται να κυκλοφορήσει σε ένα χρόνο. Ανάμεσα στα ζητήματα είναι και το κατά πόσον το Iντερνετ και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μάς αποτρέπουν από το να χαλαρώσουμε και να αφήσουμε το παρελθόν να ταφεί, να μείνει για πάντα πίσω μας.

Ο δρ Αμπουτζαούντ ανησυχεί μήπως η τεράστια «αποθήκη» δεδομένων που διαθέτουμε σήμερα μας εξαναγκάζει να διατηρήσουμε παλιές και άχρηστες αναμνήσεις εις βάρος της δημιουργίας νέων εμπειριών. «Σήμερα «σώζουμε τα πάντα», εξηγεί, «από το εντελώς ανόητο email που στείλαμε μετά κάποιο γεύμα εργασίας μέχρι μια οργισμένη διαδικτυακή ανταλλαγή ηλεκτρονικών επιστολών με τον ή την σύζυγο. Εάν δεν μπορείς να ξεχάσεις τα ασήμαντα του παρελθόντος επειδή ακριβώς τα έχεις μπροστά σου και μπορείς να τα επαναφέρεις στη μνήμη με το πάτημα ενός κουμπιού, τι συμβαίνει άραγε στην ικανότητα δημιουργίας «νέων αναμνήσεων και διατήρησης όσων πραγματικά αξίζουν;», διερωτάται ο δρ Αμπουτζαούντ.

Η αλήθεια είναι ότι όσο περισσότερο εισβάλλει στη ζωή μας η τεχνολογία, τόσο πιο δύσκολη είναι η εξεύρεση εναλλακτικών τρόπων χρήσης της.

Μια εξάρτηση όπως η διαταραχή στη διατροφή

Με ποιο τρόπο θα μπορούσαμε άραγε να απελευθερωθούμε από την τοξική σχέση μας από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές; Κάποιοι ειδικοί απλώς προτείνουν τη μείωση των ωρών που περνάει καθημερινά κάθε χρήστης στο Διαδίκτυο. Αρκεί -υποστηρίζουν- να θέσουμε κάποια όρια στον εαυτό μας, στο πόσο συχνά ελέγχουμε το ταχυδρομείο μας, ενώ καλό θα ήταν κατά καιρούς να «ξεχνάμε» επίτηδες το κινητό τηλέφωνο στο σπίτι.

Η δρ Κίμπερλι Γιανγκ, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Σεντ Μποναβέντουρ της Νέας Υόρκης, επισημαίνει ότι η εξάρτηση από το Iντερνετ είναι περίπου σαν μία διαταραχή της διατροφής, όπως η νευρική ανορεξία και η βουλιμία.

Η δρ Γιανγκ έχει πραγματοποιήσει μελέτες για την εθιστική φύση του Διαδικτύου και πιστεύει ότι καθώς η τεχνολογία, όπως και το φαγητό, αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητάς μας, όσοι έχουν εθιστεί σε αυτήν δεν είναι δυνατό να την παρατήσουν με τη μία. Γι' αυτόν τον λόγο θα πρέπει να μάθουν να την χρησιμοποιούν με φειδώ και έλεγχο. Eνα σημαντικό βήμα που θα μπορούσαν να κάνουν είναι να υποβληθούν σε ψυχοθεραπεία έτσι ώστε να ανακαλύψουν τους λόγους που το Διαδίκτυο γίνεται γι' αυτούς μία δίοδος διαφυγής από την πραγματικότητα και την καθημερινότητά τους.

Το Διεθνές Κέντρο για τα Μέσα του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ ζήτησε από 200 φοιτητές να μη χρησιμοποιήσουν καθόλου τα διάφορα ηλεκτρονικά μέσα που διέθεταν για μία ολόκληρη ημέρα. Οι φοιτητές αργότερα παραδέχθηκαν ότι η ξαφνική και απόλυτη αποχή από τη σύγχρονη τεχνολογία ήταν δύσκολη στην εφαρμογή, αλλά τελικά δυσχέραινε και τις επαφές τους με τον έξω κόσμο.

«Η αποστολή μηνυμάτων στο κινητό και στο Διαδίκτυο και η ηλεκτρονική επαφή με τους φίλους μου με ανακουφίζει από το άγχος και τις στενοχώριες της καθημερινότητας αμέσως», δήλωσε ένα φοιτητής. «Oταν έχασα αυτές τις μικρές πολυτέλειες, έστω και για μία ημέρα, ένιωσα πολύ πιο μόνος και απομονωμένος. Αν και φοιτώ σε ένα πανεπιστήμιο με χιλιάδες φοιτητές, το αίσθημα ότι δεν μπορούσα να επικοινωνήσω με κανέναν ηλεκτρονικά ήταν πραγματικά ανυπόφορο».

26/06/2010 - kathimerini.gr με πληροφορίες από The New York Times