Ρομπότ και e-Νοσκοκόμες η νέα e-Υγεία

12 Αυγουστου 2010
Posted in Επικαιρότητα

«Ηλεκτρονική νοσοκόμα» θα σώζει ασθενείς

Ας υποθέσουμε ότι είσαστε ηλικιωμένος, ζείτε μόνος και μία ημέρα, εντελώς αναπάντεχα, παθαίνετε καρδιακή προσβολή. Δεν μπορείτε να ειδοποιήσετε κανέναν ότι κάτι σας συμβαίνει, ότι έχετε ανάγκη ιατρού και έτσι απλά –και τραγικά– σβήνετε χωρίς καμιά βοήθεια.

Δυστυχώς, αυτό δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Αντιθέτως, είναι μία φρικτή όσο και συνηθισμένη πραγματικότητα, είναι ο τρόπος με τον οποίο πολλοί συνάνθρωποί μας, πολίτες του ανεπτυγμένου κόσμου, αποχαιρετούν τα εγκόσμια και περνούν στην επόμενη ζωή. Μία από μεθόδους που χρησιμοποιείται ευρέως από άτομα τρίτης ηλικίας που μένουν μόνα είναι η τοποθέτηση ενός βραχιολιού που μπορεί να ανιχνεύσει αν κάτι πάει στραβά και να ειδοποιήσει άμεσα ιατρό και ασθενοφόρο. Η μέθοδος αυτή προϋποθέτει ότι ο ηλικιωμένος θα θυμηθεί να φορέσει το βραχιόλι ή καλύτερα ότι θα θελήσει να το βάλει. Πολλοί το αποφεύγουν, καθώς το θεωρούν απόδειξη της αδυναμίας τους.

Η PassivSystems, μία βρετανική εταιρεία, προσπαθεί να προτείνει μία εναλλακτική λύση. Πρόκειται για μία συσκευή που μπορεί να ανιχνεύσει από μεγάλη απόσταση ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά με το άτομο –τον ηλικιωμένο ή τον πάσχοντα από κάποιο νόσημα– που βρίσκεται στον χώρο που ελέγχει.

Η τεχνολογία που καθιστά αυτό το έργο δυνατό αναπτύχθηκε από τη Χέλεν Πρανς και τους συνεργάτες της στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ και βασίζεται στην τεχνολογία του ηλεκτροκαρδιογραφήματος. Για να γίνει ένα συμβατικό ηλεκτροκαρδιογράφημα τοποθετούνται ηλεκτρόδια στο σώμα του εξεταζόμενου και καταγράφονται τα ηλεκτρικά σήματα που αποστέλλει η καρδιά. Η Πρανς για να επιτύχει τον στόχο της αντικατέστησε τα ηλεκτρόδια με εξαιρετικά ευαίσθητους αισθητήρες. Ετσι είναι δυνατή η καταγραφή των ηλεκτρικών σημάτων που παράγονται από το σώμα στα ηλεκτρικά πεδία του περιβάλλοντος. Από αυτήν την καταγραφή είναι δυνατόν να ανακαλύψει κανείς τι συμβαίνει μέσα σε ένα χώρο.

Η δρ Πρανς εξηγεί τι κάνει η συσκευή λέγοντας ότι «ο άνθρωπος μοιάζει με ένα μεγάλο σακούλι γεμάτο με νερό. Κάθε κίνηση του ανθρώπινου σώματος διακόπτει τα ηλεκτρικά πεδία μέσα στο συγκεκριμένο δωμάτιο». Αν, λοιπόν, κάποιος ενισχύσει το σήμα που προκαλείται εξαιτίας τις διαταραχής των ηλεκτρικών πεδίων είναι δυνατό να ανιχνευθούν οι κινήσεις του ατόμου ακόμη και από απόσταση αρκετών μέτρων.

Αλλες κινήσεις, όπως παραδείγματος χάριν αυτή του στέρνου που πάλλεται λόγω της αναπνοής ή της καρδιάς που χτυπάει, μπορούν να καταγραφούν από απόσταση που σήμερα φτάνει τα πενήντα εκατοστά. Τώρα, η ομάδα των ερευνητών προσπαθεί να αυξήσει την «ακτίνα δράσης» του μηχανήματος έτσι ώστε τα σήματα να γίνονται αντιληπτά, να καταγράφονται και να μεταδίδονται από ακόμη μεγαλύτερη απόσταση.

Αν οι μηχανολόγοι της εταιρείας τα καταφέρουν, τότε θα έχουν στα χέρια τους μία ηλεκτρονική νοσοκόμα η οποία θα μπορεί να «προσέχει» κάποιον ηλικιωμένο και θα είναι ικανή να καλέσει τον ιατρό όταν υπάρξει ανάγκη. Σε αυτήν την περίπτωση, δεν θα μιλάμε για τον «μεγάλο αδελφό» που παρακολουθεί κάθε μας αναπνοή, αλλά για μία εξαιρετικά πολύτιμη και πιθανώς σωτήρια «μεγάλη αδελφή».

Ρομπότ στην υπηρεσία των ηλικιωμένων

Η τεχνολογία δεν αποτελεί μονοπώλιο των νέων. Αντιθέτως, σε πολλές περιπτώσεις οι νέες ανακαλύψεις στοχεύουν να υπηρετήσουν κατά τον καλύτερο τρόπο τα μέλη της τρίτης ηλικίας. Αυτό ακριβώς αποδεικνύεται και από τα εκθέματα της μεγάλης έκθεσης ρομπότ που πραγματοποιείται αυτές τις ημέρες στο Τόκιο.

Ανάμεσα στα πιο «έξυπνα» εκθέματα, μία ρομποτική αναπηρική καρέκλα η οποία αναπτύχθηκε από το πανεπιστήμιο Σαϊτάμα, κοντά στο Τόκιο. Το χαρακτηριστικό της είναι ότι δεν χρειάζεται να ωθείται από κάποιον τρίτο ούτε ενεργοποιείται από το άτομο με τα κινητικά προβλήματα που την χρησιμοποιεί. Αντιθέτως, η «μαγική» αναπηρική καρέκλα διαθέτει την ικανότητα να κινείται αυτόματα, πάντα στο πλάι κάποιου ανθρώπου που βαδίζει.

«Ας υποθέσουμε ότι έχετε κινητικά προβλήματα και μπαίνετε σε ένα κατάστημα. Κάποιος πρέπει να σπρώχνει την αναπηρική σας καρέκλα. Η σχέση σας με αυτό το άτομο, ωστόσο, δεν είναι σχέση ισότητας, τουλάχιστον στα μάτια των υπαλλήλων ή των άλλων πελατών που βρίσκονται στον ίδιο χώρο. Αυτοί βλέπουν ότι έχετε ανάγκη τους άλλους για τα στοιχειώδη. Ετσι δεν σας συμπεριφέρονται σαν ίσος προς ίσον, σαν να είστε ανεξάρτητος άνθρωπος», υποστηρίζει ένας ερευνητής, ο Γιοσινόρι Κομπαγιάσι.

Η πρωτοποριακή αναπηρική καρέκλα διαθέτει φωτογραφική μηχανή και αισθητήρες που μπορούν να ανιχνεύσουν οποιαδήποτε κίνηση τόσο του ατόμου που φροντίζει τον ηλικιωμένο, όσο και κάποιων άλλων που βρίσκονται στον δρόμο του, ενώ εντοπίζει και τα διάφορα εμπόδια.

Μια άλλη τεχνολογική πρωτοπορία που θα διευκολύνει τη ζωή όσων έχουν κινητικές δυσκολίες είναι ο ρομποτικός βραχίονας RAPUDA, που αναπτύχθηκε από το Εθνικό Ινστιτούτο Εξελιγμένων Επιστημών Μηχανικής και Τεχνολογίας. Ακόμα και ασθενείς με πολύ περιορισμένη κινητικότητα, που μπορούν να κινήσουν μόνο το άκρο του δαχτύλου τους ή λίγο τον αυχένα τους, μπορούν να ελέγξουν τον βραχίονα και να εκμεταλλευθούν τη δύναμή του. Το μηχανικό μέλος μπορεί να προσαρμοστεί σε αναπηρικά αμαξίδια, τραπέζια και άλλα αντικείμενα. Επίσης, μπορεί να «απλωθεί» έτσι ώστε να αγγίξει αντικείμενα που βρίσκονται σε απόσταση ενός μέτρου από τον ασθενή, βελτιώνοντας σημαντικά την αυτονομία του και την ποιότητα ζωής.

«Μπορεί σε κάποιον υγιή να μη φαντάζει σπουδαίο πράγμα η δυνατότητα να πιει ένα φλιτζάνι τσάι όταν το θελήσει ή να πιάσει κάτι που του αρέσει από το ράφι ενός καταστήματος και να το περιεργαστεί. Κι όμως, για τέτοια μικροπράγματα ένας άνθρωπος με μειωμένη κινητικότητα πρέπει να ζητήσει από άλλους να τον βοηθήσουν.

Οι επιθυμίες... εντολές

Μια άλλη ανακάλυψη του πανεπιστημίου Σαϊτάμα, που δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί, είναι ένα ρομπότ που θα υπηρετεί τους... ανθρώπους του χωρίς να χρειαστεί να ακούσουν ούτε λέξη. Το νέο ρομπότ θα μπορεί να μαντεύει τι επιθυμείτε κοιτάζοντας απλά το πρόσωπό σας. Ντυμένο με την παραδοσιακή στολή της καμαριέρας –η υψηλή τεχνολογία δεν είναι μόνο χρήσιμη, έχει και στυλ–, η πρωτοποριακή συσκευή κινείται στον χώρο με ευκολία. Αισθητήρες και λογισμικό στη μηχανική του ψυχή μπορούν να κατανοήσουν πότε το παρακολουθείτε. Ετσι, απαντάει χωρίς καθυστερήσεις, προσφέροντάς σας, εφ’ όσον αυτό θέλετε, ένα δροσερό ποτό ή ό, τι άλλο απαιτεί η περίσταση. Σύμφωνα με τον Ιάπωνα καθηγητή Κομπαγιάσι, η πραγματική πρόκληση θα είναι η κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς σε ολόκληρο το φάσμα της. «Αυτής της κατηγορίας τα ρομπότ - βοηθοί θα πρέπει να μάθουν πώς να φέρονται έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις επιθυμίες κάθε μέλους μιας ομάδας». Πολύτιμη είναι η βοήθεια που προσφέρει το ρομπότ Yurina, που μπορεί να ανασηκώσει τον ασθενή στα χέρια, διευκολύνοντας τον οικείο ή τον νοσηλευτή να τον πλύνει.

07/08/2010 - kathimerini.gr με πληροφορίες από The Economist