Ο «δικός μας» Mr Facebook

04 Νοεμβριου 2010
Posted in Επικαιρότητα

Η φωνή είχε την αστάθεια της ειλικρινούς αγωνίας. «Το netbook μου έχει ιό» είπε και όρμησε στο τηλέφωνο να ζητήσει βοήθεια. Σε λίγο, δύο συμφοιτήτριες, στενές φίλες, κατέφθασαν στο σπίτι με τα δικά τους λάπτοπ και όλες μαζί με τη βοήθεια του chat στο Facebook βρήκαν τη θεραπεία. Κάπως έτσι απεφεύχθη ο «νεκρός χρόνος». Οι ώρες, δηλαδή, που η 20χρονη θα έπρεπε να ζήσει χωρίς να έχει επαφή με το δημοφιλέστερο site κοινωνικής δικτύωσης. Εξάρτηση; Καθημερινή συνήθεια; ΄Η απλώς κανονικότητα της εποχής επιβεβλημένη από 500 εκατομμύρια χρήστες σε όλον τον κόσμο;

Πέμπτη βράδυ σε κεντρικό κινηματογράφο της Αθήνας, όπου προβάλλεται η ταινία The Social Network, του Ντέιβιντ Φίντσερ. Οι θεατές που έσπευσαν να παρακολουθήσουν την προσωπική διαδρομή του Mr Facebook, του 26χρονου δισεκατομμυριούχου Μαρκ Ζάκερμπεργκ, ιδρυτή του ομώνυμου ιστότοπου, είναι στη συντριπτική πλειονότητα μεταξύ 18 και 30. Εμοιαζε με προσκλητήριο μιας γενιάς που κοινωνικοποιείται διαδικτυακά και κυκλοφορεί στον κυβερνοχώρο σαν το ψάρι στο νερό. Ο Ζάκερμπεργκ είναι λίγο πολύ «δικός τους» άνθρωπος. Προγραμματιστής υπολογιστών με σπουδές στο Χάρβαρντ, ένας ιδιοφυής αυτιστικός, οριακά απροσάρμοστος σε θέματα που αφορούν τις σχέσεις και την ανθρώπινη φύση. Και όμως. Οργάνωσε ένα σύστημα με απεριόριστες δυνατότητες επικοινωνίας. Ο,τι χρειαζόταν ήταν να ανακαλύψει τη δίοδο που θα ενέπλεκε το ανθρώπινο είδος σε ένα επικοινωνιακό παιχνίδι ηλεκτρονικού κουτσομπολιού. Και το κατόρθωσε.

Οι νευροεπιστήμονες και οι ψυχολόγοι έχουν αναπτύξει τις απόψεις τους στα πέντε χρόνια λειτουργίας του Facebook: οι νέοι γίνονται εγωκεντρικοί. Μειώνεται αισθητά ο χρόνος συγκέντρωσης σε ένα αντικείμενο, σε μια μόνο εργασία. Υποτιμούν την πραγματικότητα. Η αυτοεκτίμηση εξαρτάται από το πληκτρολόγιο, από τη βαθμολογία στο ηλεκτρονικό προφίλ τους. Κρύβονται πίσω από ψεύτικες, επινοημένες ταυτότητες, κ.ο.κ. Από την άλλη: ο εγκέφαλος ευεργετείται από διαρκώς νέα ερεθίσματα και πληροφορίες που προσφέρει το Διαδίκτυο. Ανθρωποι με προβλήματα συμπεριφοράς, φοβισμένοι, δειλοί ή αγοραφοβικοί, εντάσσονται σε διάφορες ομάδες και αισθάνονται πιο αποδεκτοί. Ανθρωποι χωρίς κοινωνικές δεξιότητες μπορούν να νιώσουν ορατοί στον δημόσιο χώρο. Η εικονική πραγματικότητα μπορεί να αποτελέσει προέκταση ή συμπλήρωμα της φυσικής πραγματικότητας κ.ο.κ.

Ο επιστημονικός διάλογος θα συνεχίσει να ανακυκλώνει αλλά και να εμπλουτίζει τα επιχειρήματα. Ούτως ή άλλως, τα «φαινόμενα» έχουν κι αυτήν την χρησιμότητα. Είναι σύνθετα, ενσωματώνουν το καλό και το κακό, πάγιες ανάγκες του ανθρώπου σε ευρηματικό περιτύλιγμα, απαντούν σε κοινωνικές επιθυμίες.

Στο Facebook η ανάγκη για, πολλαπλή, επικοινωνία είναι αναλώσιμη. Οσο εύκολα δημιουργείται τόσο εύκολα διαγράφεται. Με ένα κλικ. Το Facebook ζει με τις αντιφάσεις του. Το ίδιο και ο κινηματογραφικός Μαρκ Ζάκερμπεργκ. Προσπαθεί σκληρά να εμφανίζεται όσο το δυνατόν πιο cool, ενώ, όπως όλοι οι άνθρωποι, το μόνο που πραγματικά επιθυμεί είναι ένα: να αγαπηθεί...

30/10/2010 - Μαρία Κατσουνάκη / kathimerini.gr