Κάπου πεθαίνει ένα μικρό ηλεγατάκι

28 Νοεμβριου 2010
Posted in Επικαιρότητα

Με το δίκιο σας θα απορείτε για τον τίτλο -υπάρχουν ηλεγατάκια; Όχι. Το “ηλε-” το έβαλα αφενός για να κάνω λιγότερο θλιβερό τον τίτλο και αφετέρου επειδή αυτό το πρόθεμα, το “ηλε-”, είναι το πραγματικό θέμα του σημερινού μου σημειώματος, όχι το μικρό γατάκι, που ελπίζω να χαίρει άκρας υγείας, όπου κι αν βρίσκεται.

Γιατί όμως αναφέρθηκα στο γατάκι; Επειδή κάποιος φίλος του ιστολογίου με ενημέρωσε με ηλεμήνυμα ότι στο Τουίτερ (που εγώ δεν το παρακολουθώ), ένας χρήστης εξέπεμψε πριν από μερικές μέρες ένα τιτίβισμα (έτσι δεν τα λένε τα μηνύματα του Τουίτερ;) σύμφωνα με το οποίο:

Κάθε φορά που ο Σαραντάκος χρησιμοποιεί το πρόθεμα “ηλε-” σε λέξεις όπως “ηλέκδοση”, “ηλεμήνυμα”, κοκ. πεθαίνει ένα μικρό γατάκι κάπου.

Τον αγαπητό φίλο δεν τον ξέρω, υποθέτω όμως ότι θα διαβάζει πού και πού το ιστολόγιο και ολοφάνερα ενοχλείται σφόδρα από το πρόθεμα “ηλε-” που μ’ αρέσει να χρησιμοποιώ για να αποδίδω το αγγλικό e- σε ένα σωρό λέξεις που έχουν μπει τα τελευταία χρόνια στη ζωή μας.

Επειδή δεν ξέρω αν υπάρχει δυνατότητα απάντησης στα Τιτιβίσματα, απαντώ με τούτο εδώ το μήνυμα για να υποστηρίξω την προτίμησή μου για το πρόθεμα “ηλε-”. Καταρχάς (ή καταρχήν) οφείλω να διευκρινίσω ότι δεν είμαι εγώ ο πνευματικός του πατέρας’ αυτή η τιμή ανήκει στον Γιάννη Χάρη, ο οποίος πρώτος το πρότεινε στη στήλη του ή στο ιστολόγιό του’ εγώ απλώς το υιοθέτησα με ενθουσιασμό και το χρησιμοποιώ, παρά το ότι ξέρω ότι πολλοί ξαφνιάζονται την πρώτη φορά που το βλέπουν.

Το ζητούμενο είναι λοιπόν η απόδοση λοιπόν του πανταχού παρόντος e-, π.χ. e-mail, e-government, e-commerce, e-book, που μάλιστα όλο και περισσότερο θα μπαίνει και σε υβρίδια π.χ. e-αγορές. Να μείνει έτσι σκέτο, e- (e-εμπόριο) δεν γίνεται, ενώ η φωνητική του απόδοση, δηλ. η-εμπόριο, μπερδεύεται με το άρθρο και δημιουργεί φριχτές χασμωδίες.

Για το λόγο αυτό, ο Γιάννης Χάρης πρότεινε το “ηλε”, λύση που τη βρίσκω εξαιρετική και τη χρησιμοποιώ συχνά.

Ο Κ. Βαλεοντής και η ΕΛΕΤΟ πρότειναν το ηλ-, με παύλα, δηλαδή: ηλ-βιβλίο, ηλ-διακυβέρνηση, ηλ-έκδοση, ηλ-μήνυμα, επισημαίνοντας ότι το “ηλε” έχει το μειονέκτημα της μιας συλλαβής παραπάνω. Όμως, το ηλ- με την παύλα πληγώνει το μάτι και δημιουργεί ασάφεια, ενώ στην προφορά τα συμπλέγματα όπως “ηλ-γράμμα” δεν είναι καθόλου εύηχα, άσε που υπάρχει και η “ηλ-λήψη”. Άλλωστε, η ανάπτυξη συνδετικού φωνήεντος είναι νομιμότατο χαρακτηριστικό της γλώσσας -θυμηθείτε το σαξόφωνο. Οπότε η μια παραπάνω συλλαβή (που δεν εμφανίζεται πάντοτε, π.χ. ηλέκδοση, ηλεμπόριο) δεν είναι μεγάλο κόστος.

Επομένως, συνιστώ φανατικά το “ηλε”, με την επισήμανση ότι η χρήση του δεν καταργεί το ολόκληρο “ηλεκτρονικός”. Δηλαδή, αναλόγως συμφραζομένων, κι εγώ λέω “ηλεκτρονικό εμπόριο” περίπου σαν συνώνυμο με το “ηλεμπόριο”. Επίσης, κάποιοι έχουν προτείνει το “τηλε-”, όμως αυτό το πρόθεμα καλώς ή κακώς έχει πλέον αγκαζαριστεί και από την εξαποστάσεως χρήση αλλά και για το λεξιλόγιο της τηλεόρασης.

Όμως, δεν είναι ανάγκη να πω πολύ περισσότερα, διότι εκτενέστατη παρουσίαση των απόψεων υπάρχει σε παλιά συζήτηση στη Λεξιλογία (πριν ανοίξω το ιστολόγιο). Το μόνο που επισημαίνω είναι ότι στη συζήτηση αυτή, που είχε γίνει πριν από δυόμισι χρόνια, τον Μάη του 2008, ο Νίκος Λίγγρης είχε καταμετρήσει 32 όλα κι όλα ηλεμηνύματα στο γκουγκλ (σε όλες τις πτώσεις και τους αριθμούς) και είχε συμπεράνει ότι ο νεολογισμός δεν έπιασε. Όμως σήμερα, και με όλες τις επιφυλάξεις για τον γκουγκλοπληθωρισμό, μετράω στο γκουγκλ 4.600 ανευρέσεις του ηλεμηνύματος (σε όλες τις πτώσεις και τους αριθμούς), οπότε βλέπω με χαρά ότι κάποιοι τον χρησιμοποιούν τον όρο -και κανένα γατάκι δεν έχει πεθάνει εξαιτίας τους.

Πριν κλείσω, να επισημάνω ότι το “ηλε-” είναι χρήσιμο γενικά στην πληροφορική και τα δίκτυα, όχι μόνο για απόδοση του e-. Για παράδειγμα, όπως προτείνει ο Λίγγρης στο παραπάνω νήμα της Λεξιλογίας, για το download, πέρα από τον λαϊκό και απολύτως νόμιμο όρο “κατέβασμα”, η ελληνική Μάικροσοφτ προτείνει και χρησιμοποιεί τον όρο “λήψη”. Όμως το “λήψη” είναι τόσο γενικό που καταντάει αδιαφανές. Ενώ το “ηλελήψη”, όσο κι αν σοκάρει σε πρώτη ματιά, είναι κατά τη γνώμη μου εξαιρετικά καλή ιδέα.

Και επειδή αυτά τα πράγματα όσο περισσότερο τα βλέπεις, τόσο εξοικειώνεσαι, ξεσηκώνω έναν κατάλογο του Ν. Λίγγρη που σας τον προτείνω. Να προσθέσω ότι για την κατάρτιση του καταλόγου αυτού δεν υπέφερε κανένα γατάκι ή άλλο μικρό ζωάκι:

• e-accessibility ηλεπροσβασιμότητα
• e-administration ηλεδιοίκηση
• e-auction ηλεπλειστηριασμός
• e-bank ηλετράπεζα
• e-banking ηλετραπεζική
• e-book ηλεβιβλίο
• e-bookshop ηλεβιβλιοπωλείο
• e-business ηλεπιχειρείν
• e-card ηλεκάρτα
• e-chat ηλεσυζήτηση
• e-clearance ηλεκκαθάριση
• e-commerce ηλεμπόριο
• eCommunications ηλεπικοινωνίες
• e-community ηλεκοινότητα
• e-conference ηλεδιάσκεψη
• eConvention ηλεσυνέδριο
• e-democracy ηλεδημοκρατία
• e-document ηλέγγραφο
• e-economy ηλεοικονομία
• e-education ηλεκπαίδευση
• eEurope ηλΕυρώπη
• e-forms ηλέντυπα
• e-gateway ηλεπύλη
• e-goverment ηλεδιακυβέρνηση
• e-income ηλεεισόδημα
• eInitiatives ηλεπρωτοβουλίες
• e-learning ηλεμάθηση
• e-letter ηλεγράμμα
• e-library ηλεβιβλιοθήκη
• e-list ηλεκατάλογος
• e-magazine ηλεπεριοδικό
• e-mail ηλεταχυδρομείο, ηλεμήνυμα
• email address ηλεδιεύθυνση
• e-mailbox ηλεθυρίδα
• e-market ηλεαγορά
• e-marketing ηλεμάρκετινγκ
• e-money ηλεχρήμα
• e-museum ηλεμουσείο
• e-news ηλεειδήσεις
• e-procurement ηλεπρομήθειες
• eProfessions ηλεπαγγέλματα
• e-purchases ηλεαγορές
• e-revolution ηλεπανάσταση
• eSafety ηλεασφάλεια
• e-science ηλεπιστήμη
• e-services ηλεϋπηρεσίες
• e-shop ηλεκατάστημα
• e-skills ηλεδεξιότητες
• e-society ηλεκοινωνία
• e-solution ηλελύση
• e-stock ηλεαποθέματα
• e-strategy ηλεστρατηγική
• e-submission ηλεϋποβολή
• e-system ηλεσύστημα
• e-text ηλεκείμενο
• e-translation ηλεμετάφραση
• e-vote ηλεψήφος
• eWork ηλεργασία

19/11/2010 - Νίκος Σαραντάκος / sarantakos.wordpress.com