ART/IF/ACT: Tάσεις στη φωτογραφία του 21ου αιώνα

07 Δεκεμβριου 2010
Posted in Επικαιρότητα

Η νέα πενταμελής ομάδα ART/IF/ACT συστήνει στο ελληνικό κοινό σύγχρονους διεθνείς καλλιτέχνες

Στην εποχή μας, φίλοι, γνωστοί ή και συνάδελφοι συσπειρώνονται, δημιουργούν ομάδες, παίρνουν πρωτοβουλίες και προβαίνουν σε δραστηριότητες παρεμβαίνοντας στα πολιτισμικά πράγματα. Ανθρωποι με μόρφωση, κοινά όνειρα, που τους ενώνει το ίδιο πάθος, συμμαχούν προκειμένου να καλύψουν κενά σε τομείς που τους ενδιαφέρουν. Μια τέτοια περίπτωση είναι η νέα φωτογραφική ομάδα ART/IF/ACT, την οποία απαρτίζουν οι φωτογράφοι Μαριλένα Σταφυλίδου, Γιώργος Πρίνος, Γιώργος Καραηλίας και Λάμπρος Παπανικολάτος, καθώς και η photo editor Νικάνδρη Κουκουλιώτη.

Παρότι η ελληνική κοινωνία δεν ευνοεί ιδιαίτερα τη συλλογικότητα και την ομαδική εργασία, αυτοί οι πέντε άνθρωποι συνεργάζονται όμορφα μεταξύ τους γιατί έχουν, όπως λένε, ένα όραμα: να αναδείξουν τη σύγχρονη φωτογραφία. Πώς; Μέσα από την ενημέρωση, την εκπαίδευση και τις δράσεις. Πήγαν λοιπόν κόντρα στην κρίση και έστησαν τη διαδικτυακή πύλη Art-if-act.com «Κανείς δεν ασχολείται με τη σύγχρονη φωτογραφία ή, αν ασχολείται, το κάνει ατομικά. Η εκπαίδευση στην Ελλάδα, σταματάει χοντρικά στους φωτογράφους των δεκαετιών του ’80 και του ’90», τονίζει ο Γιώργος Καραηλίας, που εργαζόταν στο πρακτορείο Apeiron.

Η ιστοσελίδα

Μπαίνοντας στον ιστότοπο της ART/IF/ACT καταλαβαίνουμε τι εννοούν. Παρουσιάζεται σε αλφαβητική σειρά ένας μεγάλος αριθμός καλλιτεχνών –από τον Roy Arden και τον Elad Lassry μέχρι την Collier Schorr και τον Krzysztof Zielinski–, την ύπαρξη των περισσοτέρων δεν τη γνωρίζαμε. «Θέλουμε να συστήσουμε στον κόσμο ένα κομμάτι της φωτογραφίας που αρέσει σε μας τους ίδιους, το οποίο θεωρούμε ότι είναι ποιοτικό και καλλιτεχνικό, όχι απαραίτητα όμως εμπορικό. Προσπαθούμε να καταλάβουμε τι είναι η σύγχρονη φωτογραφία. Είναι απλώς μια μείξη της φωτογραφίας μόδας, της καταγραφικής εικόνας και της καλλιτεχνικής ή είναι κάτι παραπάνω;» Στην ιστοσελίδα τους θα βρούμε επίσης θεωρητικά κείμενα για τη φωτογραφία, ανακοινώσεις διαγωνισμών και εκθέσεων, παρουσιάσεις λευκωμάτων και χρήσιμους συνδέσμους για μουσεία, φεστιβάλ, πρακτορεία, περιοδικά, ιδρύματα, εκδοτικούς οίκους και μπλογκ ανά τον κόσμο.

Μια άλλη σημαντική δραστηριότητα της ART/IF/ACT είναι η οργάνωση εκπαιδευτικών εργαστηρίων. Μέχρι στιγμής έχει καλέσει τους Γάλλους φωτογράφους Patrick Zachmann και Antoine D’ Agata από τη Magnum. Στην ομιλία του τελευταίου, στη Σχολή Καλών Τεχνών (4/11), παρευρέθησαν περίπου 350 άτομα. «Δεν θα φέρναμε ποτέ τη Leibovitz ή τον LaChapelle, ακόμη κι αν μπορούσαμε». Τα σεμινάρια πραγματοποιήθηκαν στον πολιτιστικό χώρο «Zέον», σε μια παλιά πολυκατοικία στην πλατεία Κουμουνδούρου. Στην περιοχή συμβιώνουν παράνομοι μετανάστες, χρήστες ναρκωτικών και Κινέζοι μαγαζάτορες.

«Πολύ σημαντικό για μας είναι η ευελιξία και η ελευθερία. Δεν έχουμε σταθερό χώρο, χρησιμοποιούμε το Διαδίκτυο για τις κοινοποιήσεις μας και είμαστε οικονομικά ανεξάρτητοι. Μπορεί να συνεργαζόμαστε περιστασιακά με κάποια ιδρύματα, αλλά δεν επιδιώκουμε να εκφραστούμε μέσα από θεσμούς», σχολιάζει η Μαριλένα Σταφυλίδου.

Στο πενθήμερο masterclass του D’ Agata, κόστους 650 ευρώ, συμμετείχαν περίπου 15 άτομα. «Ζητώ από τα παιδιά να δείξουν υπευθυνότητα», μας λέει ο Γάλλος φωτογράφος λίγο πριν αρχίσει το μάθημα. «Είναι μια οδυνηρή διαδικασία για εκείνους, και αυτό συμβαίνει επειδή μέχρι στιγμής αντιμετώπιζαν τη φωτογραφία για τη φωτογραφία και μόνο. Τους ζητώ να είναι ακριβείς ως προς τις προθέσεις τους». Τι ερωτήματα τους θέτετε; «Πάντα τους ρωτάω “γιατί;”. Γιατί φωτογραφίζετε αυτό; Γιατί φωτογραφίζετε από αυτή την οπτική γωνία; Γιατί βάζετε αυτές τις δύο εικόνες δίπλα δίπλα;».

«Δεν είναι τυχαία η επιλογή αυτών των φωτογράφων ούτε του χώρου», υπογραμμίζει ο Γιώργος Καραηλίας. «Μας ενδιαφέρει το θέμα των ορίων. Ζούμε σε έναν κόσμο όπου τα πάντα γίνονται αντιληπτά μέσα από τις χαράξεις εννοιών. Αυτό σημαίνει χρήμα, αυτό σημαίνει οικογένεια. Αυτό σεξ, εκείνο ναρκωτικά, αυτό μετανάστες κ.ο.κ. Εμείς ανιχνεύουμε το πόσο όλα αυτά είναι αντιλήψεις ή πραγματικότητες».

Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά καμιά φορά προσφέρουν οι ίδιοι οι καλλιτέχνες: «Βλέπω τη φωτογραφία σαν μια λέξη. Με ενδιαφέρει η πρόταση που σχηματίζεται από τη συρραφή εικόνων. Η φωτογραφία είναι ένας τρόπος να βλέπουμε τα πράγματα γύρω μας την ώρα που συμμετέχουμε σε αυτά. Το να κρατάς τις αποστάσεις από το θέμα σου είναι υποκρισία. Οι φωτογράφοι δεν θα έπρεπε να είναι ουδέτεροι, να στέκονται έξω από αυτό που φωτογραφίζουν», τονίζει ο Νταγκατά, ο οποίος φωτογραφίζει υπό την επήρεια ναρκωτικών και με αυτό τον τρόπο εξερευνά τόσο τα δικά του όρια όσο και τα όρια της φωτογραφίας.

«Ούτε εμείς οι ίδιοι θα είχαμε τη δυνατότητα να ακούσουμε τον Νταγκατά εάν δεν τον φέρναμε στην Ελλάδα. Μέσα από τις εκπαιδευτικές μας δραστηριότητες καλύπτουμε και προσωπικές μας ανάγκες. Από τις πρώτες μέρες που είχα έρθει σε επαφή με τον Γάλλο φωτογράφο, άλλαξε ο τρόπος που σκέφτομαι. Ο άνθρωπος αυτός θέτει βασικά ερωτήματα για τη ζωή. Και το πιο βασικό απ’ όλα είναι: για ό,τι κάνεις πρέπει να υπάρχει ένας λόγος», λέει το τέταρτο μέλος της ομάδας, ο Λάμπρος Παπανικολάτος. «Και να παίρνεις το ρίσκο όπου χρειάζεται – να μη ζητάς μόνο από τους άλλους να ρισκάρουν για σένα», συμπληρώνει η Νικάνδρη Κουκουλιώτη.

«Του χρόνου θα υπάρχετε;» τους ρωτάω. «Δεν είμαστε μαγαζί. Δεν μας ενδιαφέρει το οικονομικό στοιχείο. Η ART/IF/ACT είναι μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία. Στόχος μας είναι να βρούμε έναν χορηγό έτσι ώστε να μπορέσουμε να προσφέρουμε στο μέλλον το σεμινάριο ακόμη και δωρεάν. Ή να δίνουμε σε σχολές φωτογραφίας από μία υποτροφία. Αν του χρόνου θα πιστεύουμε στο όραμά μας; Τι να σου πούμε; Μας ενδιαφέρει να κάνουμε αυτό που γουστάρουμε».

Το σεμινάριο του Antoine D’ Agata

Τρεις από τους συμμετέχοντες στο σεμινάριο του Antoine D’ Agata μάς είπαν.

Αθηνά Καλτσίκα, 32 ετών
«Μου αρέσει το ότι συναντάς εδώ κι άλλους ανθρώπους που ασχολούνται με αυτού του είδους τη φωτογραφία, τη μη εμπορική. Το σεμινάριο έρχεται να καλύψει ένα κενό της παιδείας σε σχέση με τη φωτογραφία στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει άλλος φορέας που να κάνει τέτοια πράγματα. Ούτε στο Μουσείο Φωτογραφίας στη Θεσσαλονίκη, όπου ζω εγώ, δεν γίνονται διαλέξεις από μεγάλα ονόματα της φωτογραφίας».

Γιώργος Μουτάφης, 33 ετών
«Το ότι εργάζομαι σε περιοδικά δεν σημαίνει ότι έχω δέσει τον γάιδαρό μου. Νομίζω ότι ακόμη και οι επαγγελματίες φωτογράφοι χρειάζονται συνεχή εκπαίδευση. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που παρακολούθησε το σεμινάριο. Μας βοήθησε να κάνουμε την υπέρβαση».

Βίκτωρ Βενετσανόπουλος, 29 ετών
«Πρώτη φορά είχα δει εικόνες του Νταγκατά σε μια έκθεση στη Μασσαλία. Μόλις έμαθα ότι έρχεται στην Ελλάδα, δήλωσα αμέσως συμμετοχή. Ηταν μεγάλη εμπειρία».

05/12/2010 - Σελάνα Bρόντη / kathimerini.gr