Ψηφιακή ξενάγηση στο Νέο Μουσείο Ακρόπολης; Μπα, δεν νομίζω...

03 Μαρτιου 2011
Posted in Επικαιρότητα

Η πρωτοβουλία δύο Ελλήνων που δημιούργησαν εφαρμογή για ψηφιακή ξενάγηση και η γραφειοκρατική δυσκαμψία των υπευθύνων

Την 1η Ιουλίου, το ιταλικό υπουργείο Πολιτισμού λανσάρισε μια σειρά ψηφιακών εφαρμογών για τα σπουδαιότερα μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους της γειτονικής χώρας, ειδικά σχεδιασμένες για τους κατόχους iPhone. Οποιοι από τα εκατομμύρια επισκεπτών διαθέτουν τη συσκευή μπορούν απολύτως δωρεάν να «κατεβάσουν» οπτικές και ακουστικές ξεναγήσεις, πληροφορίες για τα εκθέματα ή το ωράριο και κυρίως, να αγοράσουν ηλεκτρονικά τα εισιτήρια, χωρίς να χρονοτριβούν στην ουρά. Το ιταλικό κράτος όχι μόνον αφουγκράστηκε τις ανάγκες των ψηφιακών καιρών, αλλά έσπευσε να κάνει ποιοτικές παραγωγές υπό την αιγίδα των ειδικών του υπουργείου, διαφυλάσσοντας και προωθώντας την πολιτιστική κληρονομιά.

Ας δούμε τι συνέβη στην Ελλάδα. Μια μικρή εταιρεία που έχει δημιουργηθεί από δύο ειδικούς στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, έκανε πριν από καιρό πρόταση στο Μουσείο της Ακρόπολης. Στόχος ήταν να φτιάξει μια εφαρμογή που θα εξυπηρετούσε πολλούς Ελληνες και ξένους θεατές που έχουν iPhone. Το οικονομικό κόστος ήταν μικρό: «Στείλαμε σχετική επιστολή, αλλά για πολλούς μήνες δεν πήραμε καμιά απάντηση», μας λέει ο Δημήτρης Φροσύνης, μέλος του διδύμου. «Αποφασίσαμε να προχωρήσουμε μόνοι μας, καθώς δεν υπήρχε καμιά άλλη διαθέσιμη εφαρμογή στην αγορά για το πιο προβεβλημένο μουσείο της χώρας στο εξωτερικό».

Αναγνώριση από την Apple

«Δημιουργήσαμε μια ξενάγηση επιλέγοντας τα σημαντικότερα εκθέματα με τη βοήθεια αρχαιολόγων. Η Apple ανέβασε την εφαρμογή μας στην ιστοσελίδα της και οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να την αγοράσουν έναντι ενός συμβολικού ποσού. Πήραμε καλές κριτικές. Ενα χρόνο αργότερα, το Μουσείο της Ακρόπολης μας απάντησε ότι δεν ενδιαφέρεται να συνεργαστεί μαζί μας».

Από το Ερμιτάζ μέχρι το Πράδο

Οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, η έλλειψη ανθρώπων με τεχνογνωσία στο προσωπικό των ελληνικών μουσείων, ο φόβος για το κόστος, δημιουργούν ένα πλέγμα που δεν μας επιτρέπει να συγχρονιστούμε με τις εξελίξεις της εποχής. Την ίδια όμως ώρα, η ζωή προχωράει μπροστά και τα περισσότερα φημισμένα μουσειακά ιδρύματα του εξωτερικού έχουν καταφέρει με αντίστοιχες εφαρμογές όχι μόνο να κερδίσουν τους θεατές που περνούν το κατώφλι, αλλά να «διαφημίσουν» τους θησαυρούς τους σε ανθρώπους που βρίσκονται στην άλλη άκρη του κόσμου και ξεναγούνται από τις οθόνες κάποιου smartphone. Το Λούβρο έχει συμπεριλάβει στη δωρεάν εφαρμογή τα ωραιότερα αποκτήματά του. Το ΜΟΜΑ εξασφάλισε ειδικό χρηματικό ποσό από τον δήμαρχο της Νέας Υόρκης Μπλούμπεργκ και έφτιαξε μια βάση δεδομένων με 32.000 αντικείμενα, προσβάσιμη στους κατόχους έξυπνων συσκευών, το μουσείο του Μπρούκλιν ήταν το πρώτο που μπήκε στον ψηφιακό χορό των iPhone τον Ιούλιο του 2009, ενώ το μουσείο της Bοστώνης κατάφερε να συγκεντρώσει χρήματα για χορηγίες από το Facebook.

Το Ερμιτάζ ψηφιοποίησε τα χιλιάδες εκθέματά του ενώ το Prado χρησιμοποιεί την τεχνολογία Google Earth στην ιστοσελίδα του, έτσι ώστε να μπορεί ο θεατής να διακρίνει στην οθόνη του ακόμα και την πιο μικρή λεπτομέρεια από ένα πίνακα. Κατά γενική ομολογία, η πιο λειτουργική και εντυπωσιακή εφαρμογή έγινε από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Νέας Υόρκης, που μπορεί να εντοπίσει τη θέση του επισκέπτη στο κτίριο, να τον πλοηγήσει χρονολογικά ή θεματικά, να τον οδηγήσει ακόμα και στην τουαλέτα ή στο καφέ. Μια ομάδα από μαθητές λυκείου προσφέρει τεχνική υποστήριξη στους επισκέπτες, ενώ υπάρχει δυνατότητα να τους δοθεί στην είσοδο ένα iPhone, αν δεν έχουν δικό τους. Το Μητροπολιτικό Μουσείο μόλις εγκαινίασε τέτοιες υπηρεσίες, εστιάζοντας, όμως, σε μια περιοδική έκθεση και όχι ακόμα στη συλλογή του. Αλλα ιδρύματα του εξωτερικού προσφέρουν ειδικές δυνατότητες ξενάγησης για παιδιά, άτομα με ειδικές ανάγκες κ. ά. Ακόμα και η Google έκανε τη δική της παρέμβαση, ανεβάζοντας στη διεύθυνση εκθέματα από 17 παγκόσμιας φήμης μουσεία.

Με ξεναγό το τηλέφωνο

«Η Ελλάδα έχει τεράστιο πλούτο αρχαιοτήτων, των οποίων η ανάδειξη θα μπορούσε να βοηθήσει τη χώρα τουριστικά αυτήν την κρίσιμη οικονομικά περίοδο», επισημαίνει ο Δημήτρης Φροσύνης, που μαζί με τον συνεργάτη του Γιώργο Καρασμάνη έφτιαξαν μάλιστα και μια εφαρμογή για το ισπανικό Πράδο, καθώς και άλλες που αφορούν τουριστικές υπηρεσίες και αξιοθέατα στη Μύκονο, τη Σαντορίνη και τη Ρόδο: «Μπείτε στη θέση ενός ξένου τουρίστα στην Ολυμπία ή στους Δελφούς, που επισκέπτεται τους αρχαιολογικούς χώρους χωρίς ξεναγό. Το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού θα μπορούσε να έχει προνοήσει να υπάρχει ένα απλό μηχάνημα στην είσοδο με εμβέλεια δύο μέτρων, από το οποίο να “κατεβάζει” κανείς δωρεάν στο έξυπνο τηλέφωνό του τον ψηφιακό οδηγό που θα χαρτογραφεί διαδρομές, θα αναπαριστά τα αρχαία οικοδομήματα και θα δίνει στον θεατή μια ολοκληρωμένη αίσθηση της ιστορίας του χώρου. Ακόμα και κάποιος που δεν έχει πατήσει ποτέ το πόδι του στην Ελλάδα θα μπορούσε να επωφεληθεί και να μάθει κάτι για τον πολιτισμό μας ή να θελήσει να μας επισκεφθεί μια μέρα».

Στην εποχή της κρίσης, τα πάντα συνδέονται με το κόστος. Αυτού του τύπου οι εφαρμογές συνήθως δεν είναι ακριβές. Από τη στιγμή που ένα μουσείο έχει ψηφιοποιήσει τα εκθέματά του και διαθέτει έτοιμα κείμενα για τις ξεναγήσεις, η διαδικασία παραγωγής γίνεται πολύ πιο γρήγορα και απλά. Ετσι κι αλλιώς, οι περισσότερες πληροφορίες βρίσκονται στις ιστοσελίδες του, οπότε εύκολα μεταφέρονται σε άλλες «πλατφόρμες». Ταυτόχρονα, πόλεις με ιστορική ή αρχιτεκτονική κληρονομιά, όπως λ.χ. η Νέα Υόρκη, φτιάχνουν ειδικά προγράμματα ξεναγήσεων όπου το έξυπνο τηλέφωνο εντοπίζει μόνο του τα αξιοθέατα και τα πολυφωτογραφημένα μέρη, ειδοποιώντας τον κάτοχο ότι βρίσκεται κοντά τους.

Ελλειψη συντονισμού

Γιατί όμως δεν έχει γίνει η πολυπόθητη σύζευξη πολιτισμού – τεχνολογίας στην Ελλάδα; Ο Λάζαρος Εφραίμογλου, εμπνευστής του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, του πρώτου φορέα που μας εξοικείωσε με εφαρμογές όπως η εικονική πραγματικότητα και η ψηφιακή αναπαράσταση αρχαίων πόλεων όπως η Ολυμπία και η Αθήνα, πιστεύει πως υπάρχει έλλειψη συντονισμού: «Από το 1998 έως σήμερα έχουμε αναπτύξει τεχνογνωσία και έχουμε εξειδικευμένο προσωπικό σε αυτόν τον τομέα. Εκτός από τον ΕΟΤ, στον οποίον έχουμε παραχωρήσει υλικό για την προβολή του στο εξωτερικό, κανένα άλλο ελληνικό μουσείο δεν μας έχει ζητήσει ποτέ να το βοηθήσουμε με κάποιο τρόπο. Η ελληνική πολιτεία θα μπορούσε να αξιοποιήσει καλύτερα αυτές τις δυνατότητες, ιδιαίτερα σήμερα που η εικόνα μας διεθνώς είναι άσχημη». Μέσα σε 13 χρόνια έχουν περάσει εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές και πολίτες από τις εγκαταστάσεις του ΙΜΕ στην Πειραιώς. «Πιστεύουμε ότι επιτελούμε έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο επιμόρφωσης σε όλες τις ηλικίες. Μεγάλοι και μικρότεροι προσλαμβάνουν γρηγορότερα τις πληροφορίες όταν τις ξαναζωντανεύει η τεχνολογία με τέτοια αμεσότητα».

27/02/2011 - Μαργαρίτα Πουρναρά / kathimerini.gr