Κλικ στα «ψιλά γράμματα» του ηλεκτρονικού εμπορίου

11 Μαρτιου 2011
Posted in Επικαιρότητα

Μπορεί οι διαβουλεύσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να φαίνονται σε πολλούς «ψιλά γράμματα», κατάλληλα μόνο για «ειδικούς», εκεί όμως χαράζονται γραμμές που αργά ή γρήγορα θα χτυπήσουν την πόρτα στην καθημερινότητά μας.

Και ένα πολύ σημαντικό τέτοιο θέμα επεξεργάζεται η Επιτροπή του Κοινοβουλίου για την Εσωτερική Αγορά και την Προστασία του Καταναλωτή: την Οδηγία για τα Δικαιώματα του Καταναλωτή στην Ε.Ε.

Θέλοντας να εναρμονίσει τόσο τις «σκόρπιες» νομοθεσίες των κρατών-μελών όσο και τις, αποσπασματικές πλέον, προηγούμενες οδηγίες της Ε.Ε., η Επιτροπή αυτή του Ευρωκοινοβουλίου έχει αναλάβει ένα διόλου «πιασάρικο» έργο, πνιγμένο σε τεχνικές λεπτομέρειες -«ο πιο δύσκολος φάκελος από τη δημιουργία της κοινής αγοράς», όπως μας εξηγεί ο πρόεδρος της Επιτροπής, βρετανός ευρωβουλευτής, Μάλκολμ Χάρμπορ. Αρκεί να αναφερθεί ότι το προσχέδιο της Οδηγίας, που η πρώτη του συζήτηση στην Ολομέλεια του Κοινοβουλίου θα γίνει τον Μάρτιο, δέχθηκε 1.600 τροποποιήσεις!

Στην Ελλάδα, η προστασία του καταναλωτή μάλλον ακούγεται σαν αστείο, ειδικά στους καιρούς που διανύουμε. Ας μην ξεχνάμε την πρόσφατη ιστορία, που δημοσιοποιήθηκε (αρνητικά) και εκτός των συνόρων μας: καταναλωτής αγοράζει ελαττωματικό υπολογιστή και, μετά την ανεπαρκή επισκευή του, ζητά αντικατάσταση, που δεν γίνεται δεκτή. Ετσι, απευθύνεται στον Συνήγορο του Καταναλωτή, ενώ ταυτόχρονα δημοσιοποιεί την περιπέτειά του στο Διαδίκτυο, για να δεχθεί αγωγή ύψους 200.000 ευρώ (!) από την εταιρεία για δυσφήμιση. Παρ' όλο που η αγωγή εντέλει αποσύρθηκε, η ιστορία δείχνει το επίπεδο προστασίας που παρέχεται στον έλληνα καταναλωτή: επαφίεται στην καλή διάθεση του εμπόρου.

Στην Ε.Ε. είναι αλλιώς. Η Οδηγία προτίθεται να εναρμονίσει τις νομοθεσίες για κάθε αγορά που γίνεται εντός ορίων της Ε.Ε., ώστε να αναπτύξει το πλήρες δυναμικό της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς. Ετσι, τα σημεία όπου δίνεται έμφαση είναι οι πληροφορίες που παρέχονται στον αγοραστή, η περίοδος που έχει δικαίωμα να ανακαλέσει την παραγγελία του, οι όροι επισκευών, αλλαγής ή και επιστροφής των αγαθών, πότε γίνεται το πέρασμα της ευθύνης στον καταναλωτή, οι επιπλέον χρεώσεις και η καταγραφή των όρων που θεωρούνται αθέμιτοι στις συναλλαγές.

Η συζήτηση που διεξάγεται σήμερα επικεντρώνεται στο ζήτημα της μέγιστης ή της ελάχιστης εναρμόνισης: οι χώρες που έχουν υψηλότερο επίπεδο προστασίας του καταναλωτή φοβούνται ότι η πλήρης εναρμόνιση με την Ευρωπαϊκή Οδηγία πρακτικά θα οδηγήσει σε μείωση των δικαιωμάτων εντός τους. Προς το παρόν, τα πράγματα δείχνουν ότι θα υιοθετηθεί ένα υψηλό επίπεδο βασικών δικαιωμάτων, ενώ η κάθε χώρα θα μπορεί να διατηρεί δικά της, ακόμη υψηλότερα επίπεδα προστασίας σε ορισμένους τομείς.

Η πραγματική έμφαση της υπό εκκόλαψη Οδηγίας όμως βρίσκεται αλλού: καθώς οι δυσκολίες επί της εναρμόνισης είναι πολλές, το βασικό ενδιαφέρον των οργάνων της Ε.Ε. βρίσκεται στη ρύθμιση των εξ αποστάσεως και εκτός καταστημάτων πωλήσεων (από τις πωλήσεις μέσω Διαδικτύου, τηλεόρασης και τηλεφώνου μέχρι τις πωλήσεις πόρτα πόρτα). Με απλά λόγια, η συγκεκριμένη Οδηγία «στήνει» την ενιαία διαδικτυακή αγορά της Ευρώπης - που τώρα μπορεί να κατέχει ένα σχετικά χαμηλό ποσοστό στο σύνολο των συναλλαγών, αλλά αναπτύσσεται ταχύτατα.

Ετσι, με την εφαρμογή της, θα υπάρχει ένα ενιαίο πλαίσιο κανόνων, που θα παρέχει ασφάλεια λ.χ. στον έλληνα καταναλωτή όταν αγοράζει προϊόντα από την Ιταλία μέσω του υπολογιστή του, καθώς θα υπάρχουν σταθερές φόρμες ενημέρωσης και σαφής δέσμη δικαιωμάτων -μία από τις χαρακτηριστικές δυνατότητες είναι το δικαίωμα ανάκλησης της παραγγελίας, που δίνει χρονικό περιθώριο 14 ημερών στον εξ αποστάσεως αγοραστή να αλλάξει γνώμη.

Εφόσον οι μεγάλες εταιρείες έχουν ήδη φροντίσει να είναι φιλικές στον διαδικτυακό χρήστη-πελάτη, η Οδηγία πρακτικά θα ευνοήσει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που θα διαθέτουν πλέον ένα σαφές πλαίσιο ενδοευρωπαϊκής λειτουργίας. Κάτι τέτοιο θα έχει άμεσες επιπτώσεις για την Ελλάδα: εφόσον πολλές από τις αγορές μας πλέον γίνονται ηλεκτρονικά, η τοπική αγορά πρέπει να προσφέρει ποιότητα, τιμές και εγγυήσεις που θα ανταγωνίζονται ευθέως τις ευρωπαϊκές.

Ετσι, από τη μία πλευρά υπάρχει κίνδυνος για περαιτέρω ανατροπή του εμπορικού ισοζυγίου, από την άλλη όμως προσφέρεται μια ευκαιρία στους έλληνες εμπόρους: εφόσον φανούν τυπικοί στις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις τους, μπορούν να διευρύνουν τις πωλήσεις τους και εκτός χώρας, άνευ μεσαζόντων - πεδίον δόξης λαμπρό για προϊόντα ποιότητας, και όχι μόνο αγροτικά / γαστρονομικά. Εξαρτάται βεβαίως και από την επί της ουσίας ενημέρωση που θα προσφέρει το ελληνικό κράτος (αν τα καταφέρει), αλλά και από την όσο το δυνατόν πιο έξυπνη προσαρμογή των εμπόρων σε νέες μορφές προώθησης, ενώ κεντρικό ρόλο κατέχουν και οι ενώσεις προστασίας των καταναλωτών.

Με λίγα λόγια: Ευκαιρία για βελτίωση οικονομικών μεγεθών σε καιρό κρίσης ή για ακόμη μεγαλύτερη εμπορική καχεξία - ανάλογα με τη θετική προσαρμογή στους κανόνες και τη σοβαρότητα που θα επιδειχθεί από όλους τους εμπλεκόμενους. Να είμαστε αισιόδοξοι;

06/03/2011 - Θανάσης Κούτσης / enet.gr