Ψηφιακά παιχνίδια: Παρότι δυσφημισμένα στο έπακρο, προσφέρουν ψυχολογικά και κοινωνικά ωφελήματα

17 Ιουνιου 2011
Posted in Επικαιρότητα

Με εξαίρεση τις σεξουαλικές διαστροφές, καμιά ασχολία αναψυχής δεν έχει κακολογηθεί τόσο όσο τα computer games. Το στερεότυπο του παίκτη είναι ένας χοντρός μπακούρης σε μια σκοτεινή κρεβατοκάμαρα, που συντηρείται με πίτσες και έχει υποκαταστήσει τις υγιείς ανθρώπινες επαφές με πίξελ και τζόιστικ.

Η Τζέιν Μακ Γκόνιγκαλ, σχεδιάστρια ψηφιακών παιχνιδιών, έχει κάθε λόγο να θέλει να αλλάξει αυτή τη θεώρηση, και το προσπαθεί με σοβαρά επιχειρήματα στο βιβλίο της «Η πραγματικότητα χάλασε: Γιατί τα παιχνίδια μάς κάνουν καλύτερους και πώς μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο». Τα παιχνίδια, λέει, παίζονται όλο και περισσότερο μαζί με άλλους παρά κατά μόνας. Βοηθούν στην ικανοποίηση ανθρώπινων αναγκών. Απλά ψηφιακά παιχνίδια, όπως το Lexulus, ένας κλώνος του σκραμπλ που παίζεται μεταξύ φίλων στο Facebook, μπορούν να βοηθήσουν τους μοναχικούς νέους να καλύψουν την ανάγκη για συντροφιά. Τα συνεργατικά παιχνίδια με πολλούς παίκτες εξυπηρετούν την ανάγκη να αισθάνεται κανείς μέλος μιας ομάδας. Αλλα ενισχύουν την αίσθηση δεξιοτεχνίας και ελέγχου που νιώθεις όταν ξεπερνάς μια δύσκολη πρόκληση.

Ο στόχος όμως της Τζέιν Μακ Γκόνικαλ δεν είναι να καταστείλει μόνο τον ηθικό πανικό. Πιστεύει ότι τα παιχνίδια προσφέρουν σημαντικά διδάγματα για τη ζωή στον πραγματικό κόσμο.

Το πιο πειστικό παράδειγμα αφορά το «World of Warcraft», ένα ψηφιακό παιχνίδι πολλών παικτών με σπαθιά και μάγια, που παίζεται από περίπου 1 εκατομμύριο ανθρώπους στον κόσμο. Στόχος είναι να κάνεις τον ήρωά σου όλο και πιο δυνατό, ως επί το πλείστον επιτελώντας μια ατέλειωτη σειρά αποστολών, μόνος ή ως μέλος μιας στενά συντονιζόμενης ομάδας.

Παίκτες και επικριτές έχουν επισημάνει την ομοιότητα του παιχνιδιού με επαγγελματική απασχόληση, και μάλιστα αρκετά κουραστική. Κι όμως, χάρη στον συνδυασμό της κοινωνικής επικοινωνίας που προσφέρει το παιχνίδι και της συνεχούς ροής λαμπερών (και εντελώς εικονικών) βραβείων, που βοηθούν στο αίσθημα παραγωγικότητας, δαπανώνται περίπου 30 εκατομμύρια εργατοώρες κάθε μέρα από τους παίκτες, με κόστος για κάθε παίκτη γύρω στα 10 δολάρια τον μήνα.

Για πολλούς, αυτό και μόνο αποτελεί σύμπτωμα εθισμού. Αντ’ αυτού, όμως, η συγγραφέας βλέπει μια οξύτατη κατανόηση της εφαρμοσμένης ψυχολογίας και μια υψηλού επιπέδου ικανότητα στην κινητοποίηση ανθρώπων. Τα ψηφιακά παιχνίδια, λέει, είναι από πολλές απόψεις πιο ικανοποιητικά από τον πραγματικό κόσμο. Τα καθήκοντα είναι πιο σαφή και πιο εφικτά. Η ανατροφοδότηση είναι άμεση και οι ανταμοιβές (εικονικές και επομένως μη δαπανηρές) είναι γρήγορες και άφθονες. Οι σύμβουλοι διαχείρισης εταιρειών, οι οποίοι βασανίζονται με το ερώτημα πώς να δώσουν κίνητρα στους εργαζόμενους, δεν θα έκαναν άσχημα να μελετήσουν πώς η Blizzard Entertainment, που αναπτύσσει αυτό το παιχνίδι, διατηρεί τους παίκτες της ευχαριστημένους και παραγωγικούς.

Οι επικριτές των ψηφιακών παιχνιδιών μπορεί να μην πείθονται. Παρ’ όλ’ αυτά, η κεντρική ιδέα της συγγραφέως –ότι τα παιχνίδια προσφέρουν μαθήματα για τον πραγματικό κόσμο στον ίδιο βαθμό που εμπνέονται από αυτόν– είναι ενδιαφέρουσα και αξίζει να την πάρουμε στα σοβαρά.