10 τρόποι που εξασφαλίζουν στους καταναλωτές περισσότερα δικαιώματα όταν ψωνίζουν ηλεκτρονικά

04 Ιουλιου 2011
Posted in Επικαιρότητα

Η νέα ευρωπαϊκή οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών

Καλά νέα για τους καταναλωτές: η νέα νομοθεσία της ΕΕ θα ενισχύσει τα δικαιώματά τους και στα 27 κράτη μέλη. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε στις Ιουνίου με συντριπτική πλειοψηφία (615 ψήφοι υπέρ, 16 κατά και 21 αποχές) την οδηγία για τα δικαιώματα των καταναλωτών, την οποία είχε προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Οκτώβριο του 2008 (IP/08/1474). Η ψηφοφορία του Κοινοβουλίου ακολουθεί τη συμφωνία που συνήψαν τα τρία θεσμικά όργανα της ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο Υπουργών), και αίρει και το τελευταίο εμπόδιο, ώστε να αποτελέσουν οι νέοι κανόνες πραγματικότητα για τους καταναλωτές. Η Βίβιαν Ρέντινγκ, Επίτροπος Δικαιοσύνης της ΕΕ, η οποία έχει ήδη στο ενεργητικό της τη θέσπιση, το 2007 και το 2009, φιλικών προς τους καταναλωτές κανόνων για τη δραστική μείωση των τελών περιαγωγής στην κινητή τηλεφωνία, δήλωσε τα εξής:

«Σήμερα είναι μια ωραία ημέρα για τα 500 εκατομμύρια ευρωπαίων καταναλωτών. Η έγκριση της νέας οδηγίας της ΕΕ για τα δικαιώματα των καταναλωτών θα ενισχύσει τα δικαιώματά τους επιβάλλοντας κυρώσεις στους απατεώνες του διαδικτύου που ξεγελούν τους καταναλωτές κάνοντάς τους να πληρώνουν υπηρεσίες οι οποίες υποτίθεται ότι προσφέρονται δωρεάν, όπως τα ωροσκόπια ή οι συνταγές μαγειρικής. Οι αγοραστές θα πάψουν να πέφτουν στην παγίδα να υποχρεώνονται, παρά τη θέλησή τους, να αγοράζουν ασφάλεια ταξιδιού ή να ενοικιάζουν αυτοκίνητο κατά την αγορά εισιτηρίου στο διαδίκτυο. Και όλοι οι καταναλωτές θα έχουν στη διάθεσή τους προθεσμία 14 ημερών για να επιστρέψουν, εάν το επιθυμούν, τα εμπορεύματα που αγόρασαν εξ αποστάσεως μέσω διαδικτύου, ταχυδρομείου ή τηλεφώνου. Θέλω να ευχαριστήσω τον εισηγητή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κ. Andreas Schwab, καθώς και την ουγγρική προεδρία της ΕΕ, για τη θερμή τους υποστήριξη και δράση που κατέστησε δυνατή αυτή τη σημαντική πολιτική εξέλιξη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μεριμνήσει για την ταχεία εφαρμογή των νέων κανόνων σε όλα τα κράτη μέλη, ώστε να έχουν οι καταναλωτές ολόκληρης της Ευρώπης μεγαλύτερη εμπιστοσύνη όταν πραγματοποιούν ηλεκτρονικές ή άλλες αγορές».

Στην ψηφοφορία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε πολιτική συμφωνία ανάμεσα στους διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής. Τον Μάρτιο του 2010, η Επίτροπος Δικαιοσύνης κα Ρέντινγκ διευκρίνισε ότι για να υπάρξει συμφωνία σχετικά με την οδηγία θα πρέπει να επιτευχθεί η κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στο συμφέρον των καταναλωτών αφενός, οι οποίοι επιδιώκουν την ενίσχυση των δικαιωμάτων τους, και στο συμφέρον των επιχειρηματιών αφετέρου, οι οποίοι επιθυμούν να επωφελούνται πλήρως από τα πλεονεκτήματα της ενιαίας αγοράς της ΕΕ (βλ. SPEECH/10/91).

Τα τελευταία στάδια της νομοθετικής διαδικασίας:

• Επίσημη έγκριση από το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ του συμφωνηθέντος κειμένου της οδηγίας της ΕΕ για τα δικαιώματα των καταναλωτών (Σεπτέμβριος).
• Δημοσίευση της νέας οδηγίας στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ (το ερχόμενο φθινόπωρο).
• Μεταφορά των νέων κανόνων στη νομοθεσία των κρατών μελών πριν από τα τέλη του 2013.

Οι 10 σημαντικότερες για τους καταναλωτές αλλαγές της νέας οδηγίας είναι οι εξής:

1) Η πρόταση θα εξαλείψει τις κρυφές επιβαρύνσεις και δαπάνες στο διαδίκτυο

Οι καταναλωτές θα προστατεύονται από «παγίδες όσον αφορά τις δαπάνες» στο διαδίκτυο. Αυτό συμβαίνει όταν οι απατεώνες προσπαθούν να ξεγελάσουν τους καταναλωτές και να τους υποχρεώσουν να πληρώσουν «δωρεάν» υπηρεσίες, όπως τα ωροσκόπια ή οι συνταγές μαγειρικής. Στο εξής, οι καταναλωτές πρέπει να επιβεβαιώνουν ρητά ότι καταλαβαίνουν ότι η συγκεκριμένη υπηρεσία παρέχεται έναντι πληρωμής.

2) Μεγαλύτερη διαφάνεια στις τιμές

Οι έμποροι πρέπει να αναφέρουν το συνολικό κόστος του προϊόντος ή της υπηρεσίας, καθώς και κάθε άλλη πρόσθετη δαπάνη. Όσοι αγοράζουν ηλεκτρονικά δεν θα υποχρεώνονται να πληρώνουν επιβαρύνσεις ή άλλες δαπάνες, εάν δεν έχουν ενημερωθεί κατάλληλα πριν κάνουν την παραγγελία.

3) Απαγόρευση προσημειωμένων τετραγωνιδίων σε διαδικτυακούς τόπους

Στη διάρκεια μιας ηλεκτρονικής αγοράς, παραδείγματος χάρη της αγοράς αεροπορικού εισιτηρίου, μπορεί να σας προταθούν συμπληρωματικές επιλογές, όπως η ασφάλεια ταξιδίου ή η ενοικίαση αυτοκινήτου. Αυτές οι συμπληρωματικές υπηρεσίες μπορεί να προταθούν με τη μορφή των καλούμενων «προσημειωμένων τετραγωνιδίων». Επί του παρόντος, οι καταναλωτές αναγκάζονται συχνά να αφαιρέσουν την επιλογή από τα τετραγωνίδια αυτά εάν δεν επιθυμούν τις συμπληρωματικές υπηρεσίες. Με τη νέα οδηγία, τα προσημειωμένα τετραγωνίδια θα απαγορευθούν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

4) Προθεσμία 14 ημερών για να αλλάξετε γνώμη σχετικά με πραγματοποιηθείσα αγορά

Η προθεσμία εντός της οποίας οι καταναλωτές μπορούν να υπαναχωρήσουν από σύμβαση πώλησης παρατείνεται στις 14 ημερολογιακές ημέρες (σε σχέση με τη νόμιμη προθεσμία των επτά ημερών που προβλέπει σήμερα το δίκαιο της ΕΕ). Αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές μπορούν να επιστρέψουν τα εμπορεύματα, εάν για οποιονδήποτε λόγο αλλάξουν γνώμη.

• Αυξημένη προστασία σε περίπτωση ελλιπούς πληροφόρησης: όταν ο πωλητής δεν έχει ενημερώσει σαφώς τους καταναλωτές για το δικαίωμά τους να υπαναχωρήσουν, η προθεσμία επιστροφής θα παρατείνεται σε ένα έτος.

• Οι καταναλωτές θα προστατεύονται επίσης και θα έχουν το δικαίωμα υπαναχώρησης σε περιπτώσεις προσυνεννοημένων επισκέψεων, δηλαδή όταν ο πωλητής έχει επικοινωνήσει εκ των προτέρων με τον καταναλωτή και τον έχει πιέσει να τον δεχθεί στο σπίτι του. Επίσης, δεν χρειάζεται να γίνεται πλέον διάκριση μεταξύ προσυννενοημένων και μη προσυννενοημένων επισκέψεων. Με τον τρόπο αυτό θα αποφεύγεται η καταστρατήγηση των κανόνων.

• Το δικαίωμα υπαναχώρησης επεκτείνεται στις ηλεκτρονικές δημοπρασίες, όπως π.χ. το eBay. Ωστόσο, τα εμπορεύματα που αγοράζονται στις δημοπρασίες μπορούν να επιστρέφονται μόνον όταν έχουν αγοραστεί από επαγγελματία πωλητή.

• Η προθεσμία υπαναχώρησης θα αρχίζει από τη στιγμή που ο καταναλωτής παραλαμβάνει τα εμπορεύματα, και όχι από τη στιγμή που συνάπτεται η σύμβαση, όπως συμβαίνει συνήθως. Οι κανόνες αυτοί θα ισχύουν για τις πωλήσεις μέσω διαδικτύου, για τις τηλεφωνικές και ταχυδρομικές παραγγελίες, καθώς και για τις πωλήσεις που πραγματοποιούνται εκτός καταστήματος, για παράδειγμα στο σπίτι του καταναλωτή, στον δρόμο, σε επιδείξεις Tupperware ή στη διάρκεια εκδρομής που έχει οργανώσει ο έμπορος.

5) Επέκταση των δικαιωμάτων επιστροφής

Ο έμπορος πρέπει να επιστρέψει το τίμημα του προϊόντος στον καταναλωτή εντός 14 ημερών από την υπαναχώρηση. Στο ποσό της επιστροφής περιλαμβάνεται και το κόστος παράδοσης. Γενικά, ο έμπορος αναλαμβάνει τον κίνδυνο για κάθε ζημία κατά τη μεταφορά, μέχρις ότου το εμπόρευμα περιέλθει στην κατοχή του αγοραστή.

6) Θέσπιση τυποποιημένου πανευρωπαϊκού εντύπου υπαναχώρησης

Οι καταναλωτές θα λαμβάνουν ένα τυποποιημένο έντυπο υπαναχώρησης, το οποίο θα μπορούν (χωρίς να είναι υποχρεωμένοι) να χρησιμοποιήσουν εάν αλλάξουν γνώμη και θελήσουν να υπαναχωρήσουν από σύμβαση που συνάφθηκε εξ αποστάσεως ή κατόπιν επίσκεψης κατ’οίκον. Το έντυπο αυτό θα διευκολύνει και θα επισπεύσει τη διαδικασία υπαναχώρησης για τις συμβάσεις που έχουν συναφθεί οπουδήποτε εντός της ΕΕ.

7) Κατάργηση επιπρόσθετων τελών για τη χρήση πιστωτικών καρτών και τηλεφωνικών γραμμών εξυπηρέτησης

Οι έμποροι δεν θα μπορούν πλέον να επιβαρύνουν τους καταναλωτές για τις πληρωμές με πιστωτική κάρτα (ή άλλο μέσο πληρωμής) πάνω από το κόστος που όντως συνεπάγεται γι’ αυτούς η χρήση αυτών των μέσων πληρωμής. Οι έμποροι που λειτουργούν με τηλεφωνικές γραμμές εξυπηρέτησης που επιτρέπουν στον καταναλωτή να επικοινωνήσει μαζί τους σχετικά με τη σύμβαση δεν θα μπορούν πλέον να χρεώνουν αυτές τις τηλεφωνικές κλήσεις περισσότερο από τη βασική τιμή του τηλεφωνικού τιμολογίου.

8) Σαφέστερες πληροφορίες σχετικά με το πρόσωπο που καταβάλλει το κόστος επιστροφής των εμπορευμάτων

Εάν ο έμπορος επιθυμεί να αναλάβει ο καταναλωτής -ο οποίος έχει αλλάξει γνώμη- το κόστος των επιστρεφόμενων εμπορευμάτων, πρέπει να τον ενημερώσει σαφώς για το θέμα αυτό εκ των προτέρων. Διαφορετικά, θα πρέπει να πληρώσει ο ίδιος τα έξοδα επιστροφής. Πριν από την πραγματοποίηση της αγοράς, ο έμπορος πρέπει να δίνει τουλάχιστον μια εκτίμηση του μέγιστου κόστους επιστροφής των εμπορευμάτων μεγάλων διαστάσεων που αγοράζονται μέσω διαδικτύου ή δι' αλληλογραφίας, όπως π.χ. καναπέδες, ώστε να μπορεί ο καταναλωτής να επιλέξει πωλητή έχοντας επίγνωση της κατάστασης.

9) Καλύτερη προστασία των καταναλωτών όσον αφορά τα ψηφιακά προϊόντα

Οι πληροφορίες σχετικά με το ψηφιακό περιεχόμενο θα πρέπει επίσης να είναι πιο σαφείς και να περιέχουν στοιχεία σχετικά με τη συμβατότητα του περιεχομένου με το υλικό και το λογισμικό, καθώς και σχετικά με την εφαρμογή όλων των τεχνικών μέτρων προστασίας, όπως για παράδειγμα ο περιορισμός του δικαιώματος των καταναλωτών να παράγουν αντίγραφα του περιεχομένου.

Οι καταναλωτές θα έχουν το δικαίωμα να υπαναχωρήσουν από αγορές ψηφιακού περιεχομένου, όπως η τηλεφόρτωση μουσικής ή βίντεο, αλλά μόνο μέχρι τη στιγμή έναρξης της διαδικασίας τηλεφόρτωσης.

10) Κοινοί κανόνες που θα διευκολύνουν τις επιχειρήσεις να εμπορεύονται σε ολόκληρη την Ευρώπη

Οι κανόνες αυτοί περιλαμβάνουν:

• Ενιαίο σύνολο βασικών κανόνων για τις εξ αποστάσεως συμβάσεις (αγορές μέσω τηλεφώνου, ταχυδρομείου ή διαδικτύου) και τις συμβάσεις εκτός καταστήματος (πωλήσεις έξω από τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης, όπως, π.χ. στον δρόμο ή κατ'οίκον) εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δημιουργούν όρους ισότιμου ανταγωνισμού και μειώνουν το κόστος συναλλαγής για τους διασυνοριακούς επαγγελματίες, κυρίως για τις αγορές μέσω διαδικτύου.

• Τυποποιημένα έντυπα τα οποία θα διευκολύνουν τις συναλλαγές των επιχειρήσεων: θα διαθέτουν ένα έντυπο που θα τηρεί τις απαιτήσεις ενημέρωσης σχετικά με το δικαίωμα υπαναχώρησης,

• Ειδικοί κανόνες θα εφαρμόζονται στις μικρές επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες, όπως οι υδραυλικοί. Δεν θα ισχύει δικαίωμα υπαναχώρησης για επείγουσες επισκευές και εργασίες συντήρησης. Επίσης, τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να απαλλάξουν από ορισμένες απαιτήσεις πληροφόρησης τους επαγγελματίες τους οποίους οι καταναλωτές καλούν στο σπίτι τους για να πραγματοποιήσουν εργασίες επισκευής και συντήρησης αξίας μικρότερης των 200 ευρώ.

Πηγή: europa.eu