«Αλλη» αίσθηση πραγματικότητας

02 Μαρτιου 2010
Posted in Επικαιρότητα

Μια νέα γενιά γκάτζετ (κινητά, καθρεφτάκια, προβολείς) βρίσκονται στα σκαριά με στόχο να μας βομβαρδίζουν κάθε στιγμή με ανεξάντλητες ποσότητες δεδομένων για καθετί που υπάρχει γύρω μας. «Εκτη αίσθηση» και «επαυξημένη πραγματικότητα» αλλάζουν την αντίληψή μας για τον κόσμο...

Μούντρα είναι οι συμβολικές χειρονομίες τις οποίες ινδουιστές και βουδιστές χρησιμοποιούσαν εδώ και χιλιάδες χρόνια για να εκφράσουν περιληπτικά διάφορα συναισθήματα και στάσεις απέναντι σε πρόσωπα και θεότητες. Μια από τις πιο γνωστές μούντρα είναι και η «ναμαστέ», που με τις παλάμες ενωμένες και τα δάχτυλα τεντωμένα σχηματίζεται μπροστά στο στήθος ένα διπλό κλειστό τρίγωνο, ενώ με μια κίνηση από επάνω προς τα εμπρός δηλώνεται ότι απέναντι σε κάποιο άλλο πρόσωπο εκφράζουμε σεβασμό, αναγνώριση, ότι είμαστε φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό, ο Θεός είναι μέσα και στους δυο μας και υπάρχει η διάθεση συνεργασίας.

Η έκτη αίσθηση

Με κρεμασμένα στο στήθος μια φωτογραφική μηχανή, ένα μικροσκοπικό μηχάνημα προβολής εικόνων και ένα καθρεφτάκι, εμφανίστηκε τον περασμένο Φεβρουάριο ο Ινδός Πρανάβ Μίστρι στη γιγαντοοθόνη της μεγαλύτερης σκηνής παρουσίασης εφευρέσεων, στην Καλιφόρνια. Κάθε τόσο ο Πρανάβ έκανε και μια κίνηση «ναμαστέ» και λίγο μετά οι θεατές άφηναν και ένα επιφώνημα θαυμασμού, ενώ στη συνέχεια ξέσπαγαν σε χειροκροτήματα. Νόμιζες ότι η ώριμη κυρία, η οποία ήταν στη σκηνή, εκτελούσε χρέη βοηθού κάποιου διάσημου φακίρη και παρουσίαζαν μαζί κάποιο νούμερο. Ηταν όμως πολύ χαρούμενη, διότι στην πραγματικότητα έδειχναν στον κόσμο την επινόηση της χρονιάς, μια επινόηση που έκανε πολλούς να θυμηθούν τον Τομ Κρουζ μπροστά στη διάφανη οθόνη της ταινίας «Μinority Report».

Ο ινδός φοιτητής του ΜΙΤ και η Πάτι Μάες, η καθηγήτριά του- και οι δύο μέλη του παγκόσμιας φήμης Μedia Lab που ασχολείται με κάθε είδους μικρομηχάνημα, ικανό να αλλάξει όμως με γιγάντια βήματα τη ζωή μας στο μέλλον- είχαν αιχμαλωτίσει το κοινό. Εδειχναν έναν συνδυασμό συσκευών που ονομάζεται «έκτη αίσθηση», δέχονται εντολές με βάση τις κινήσεις στον αέρα των τεσσάρων δακτύλων του χεριού, ντυμένων στις άκρες τους με τέσσερα διαφορετικά χρώματα, και αντιδρούν ανάλογα. «Ζωγράφιζε» με το δάχτυλο ένα ρολόι επάνω στον καρπό τού αριστερού χεριού και αμέσως προβαλλόταν εκεί ένα άυλο ρολόι με την ώρα· άνοιγε την παλάμη του και οι φάλαγγες των δακτύλων έφτιαχναν ένα πληκτρολόγιο που αγγίζοντας τα ψηφία του σχημάτιζες έναν αριθμό τηλεφώνου· πατούσες ένα επίσης άυλο πλήκτρο με την ένδειξη «Call» και άκουγες το σήμα κλήσης στην τηλεφωνική γραμμή. Χαιρετούσε έναν συμφοιτητή του και στην μπλούζα του συνομιλητή του εμφανιζόταν το όνομά του, σε περίπτωση που το είχε ξεχάσει, η ηλικία του και άλλα στοιχεία.

Επαυξημένη εξυπηρέτηση

«Επαυξημένη πραγματικότητα»: ακούγεται πιο ορθολογικό από εκείνη την παλαιάς κοπής και οξύμωρη «πλασματική πραγματικότητα», ενώ είναι πολύ πιο μπροστά από αυτήν και λίγο πιο πίσω από την «έκτη αίσθηση» του Μedia Lab. Μπορεί ο άνθρωπος στον δρόμο ακόμη να μην έχει καν ακούσει, και ακόμη περισσότερο να μην έχει αφομοιώσει, την καινούργια έννοια, αλλά ζει ήδη μέσα στην καινούργια αυτή «πραγματικότητα». Οπως διευκρινίζει ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γ. Γιαγλής, ο οποίος ασχολείται και ο ίδιος με την έρευνα γύρω από αυτήν τη νέα δυνατότητα των φορητών ατομικών συσκευών: «Ο όρος (κινητή) “επαυξημένη πραγματικότητα” αναφέρεται σε προβολές κειμένου ή και άλλου υλικού (αυτό που λέγεται και πολυμεσικό, όπως π.χ. δισδιάστατες ή τρισδιάστατες απεικονίσεις), πάνω στην οθόνη ενός κινητού τηλεφώνου μέσω της ενσωματωμένης κάμερας. Τα τελευταία χρόνια τα κινητά τηλέφωνα αποκτούν επιπρόσθετες δυνατότητες, ενσωματώνοντας ασύρματους αισθητήρες, καλύτερες ικανότητες αναπαραγωγής πολυμεσικού περιεχομένου, μεγαλύτερη ικανότητα αποθήκευσης και ισχυρότερη επεξεργαστική δύναμη, ενώ όλο και περισσότερες καινοτόμες εφαρμογές κάνουν την εμφάνισή τους».

Αυτήν τη στιγμή γίνονται προσπάθειες να εξοπλιστούν σε τέτοιο βαθμό τα κινητά τηλέφωνα ώστε αν, για παράδειγμα, στέκεσαι ως τουρίστας στη μέση της πλατείας Συντάγματος και στρέφεις την κινητή συσκευή σου προς διάφορες κατευθύνσεις, τα κτίρια που συναντά νοητά το βλέμμα σου μέσα από την οθόνη να «αποκτούν» δίπλα από την εικόνα τους και ένα σύνολο από πληροφορίες σχετικά με την αρχιτεκτονική τους και την ιστορία τους, ή αν πρόκειται για ξενοδοχεία να μαθαίνεις ακόμη κι αν διαθέτουν ελεύθερα δωμάτια! Βέβαια, αυτό φαίνεται χρήσιμο και ενδιαφέρον, αλλά απλό δεν είναι. Πρέπει η αναγνώριση σχημάτων και προσόψεων να προχωρήσει, αφού σήμερα στρέφοντας ένα κινητό προς μια κατεύθυνση οι... αισθητήρες του θα συλλάβουν τα πά ντα σε αυτήν. Εδώ ίσως έρχεται η εκπληκτική για τα σημερινά δεδομένα «έκτη αίσθηση» να δώσει κάποια στιγμή τη λύση. Διότι, όποιος παρακολουθήσει τις σχετικές προβολές βλέπει ότι χάρη στις συσκευές της επινόησης αυτής, αν ο χειριστής σχηματίσει με τα δάχτυλα στον αέρα ένα νοητό κάδρο, το σύστημα μπορεί να αντιδράσει, να διακρίνει και να δώσει μόνον όσες πληροφορίες σχετίζονται με τα αντικείμενα εκεί μέσα.

Αν λοιπόν λάβουμε υπόψη ότι υπήρξε μια υπόσχεση από τον περιζήτητο πλέον νεαρό Πρανάβ Μίστρι ότι θα δώσει στις αρχές αυτής της χρονιάς ελεύθερο σε χρήση τον κώδικα της έκτης αίσθησης, κάπου 50.000 γραμμές ήδη, και έτσι οι ανά τον κόσμο δυνατοί προγραμματιστές θα μπορέσουν να πάνε την επινόησή του ακόμη πιο πέρα, τότε να περιμένουμε μεγάλες εξελίξεις. Μπορεί να διατυπώθηκαν κάποιες επιφυλάξεις για το κατά πόσο τα όσα είδαν οι θεατές στην περίπου οκτάλεπτη παρουσίαση της καθηγήτριάς του ήταν όλα αληθινά- και κάποια δεν ήταν παρά ένα τρικ με τη βοήθεια του μοντάζ- φαίνεται όμως ότι τα πράγματα προχωρούν. Τα τελευταία νέα λένε ότι ήδη, αντί για υπολογιστή, τώρα ο νεαρός έχει στην τσέπη ένα κινητό τηλέφωνο. Επιπλέον, μάλλον δεν χρειάζεται να χρησιμοποιεί πλέον χρωματιστές ταινίες για να ξεχωρίζουν τα δάχτυλά του, το σύστημα έχει εφοδιαστεί με δύο κάμερες στερεωμένες στους κροτάφους, οπότε έτσι προστέθηκε η τρισδιάστατη αντίληψη στις συνθηματικές χειρονομίες του χειριστή και, φυσικά, οι προτάσεις από όλο τον κόσμο για συνεργασία, χρηματοδότηση και μπίζνες συσσωρεύονται στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο του εργαστηρίου.

Σύγχρονα θαύματα

Με τις τέσσερις, πάντως, αρχικές χρωματιστές ταινίες γύρω από τα δάχτυλα και τέσσερα ακόμη πράγματα, ένα υπολογιστικό μηχάνημα, τον προβολέα, την κάμερα και το καθρεφτάκι, αλλά και με πολύ καλογραμμένο κώδικα προγραμματισμού, και με συνολικό κόστος προς το παρόν τα 350 δολάρια, φαίνεται ότι γίνονται θαύματα. Στρέφεις την κάμερα εκεί όπου σε ενδιαφέρει- σε πρόσωπο, σε κτίριο, σε εισιτήριο-, τα στοιχεία διαβιβάζονται στον επεξεργαστή του κινητού ή άλλου φορητού μηχανήματος, από τα δεδομένα προκύπτει η σχετική πληροφορία και ψηφιοποιημένη διοχετεύεται στο μικροσκοπικό μηχάνημα προβολής εικόνων. Από εκεί, όπως είναι στραμμένο προς τα κάτω, στέλνει τις εικόνες στο καθρεφτάκι για να μπορείς εσύ να τις «ρίχνεις» σε όποια επιφάνεια θέλεις ή βρίσκεται μπροστά σου. Στην μπλούζα τού συνομιλητή σου, στον τοίχο, στη θέση της φωτογραφίας ενός πρωτοσέλιδου εφημερίδας ή, αν πρόκειται για την καθυστέρηση μιας πτήσης, στο επάνω μέρος του εισιτηρίου, αφού η κάμερα έχει φωτογραφίσει τον κωδικό της, τον έχει στείλει στο κινητό, έχει γίνει η σύνδεση με το τερματικό της εταιρείας και έχει σταλεί πίσω η τυχόν νέα ώρα πτήσης. Ο Πρανάβ Μίστρι είναι γιος ενός ινδού αρχιτέκτονα, ο οποίος κάποτε, αντί να αγοράσει το έτοιμο από το μαγαζί, έφτιαξε για τον γιο του ένα δικής του επινόησης βιντεοπαιχνίδι, που έβαλε σε σκέψεις τον μικρό. Τελειώνοντας το Γυμνάσιο στην πόλη Γκουτζαράτ, ο Πρανάβ είχε πλέον την έμμονη ιδέα να περάσει πράγματα του φυσικού κόσμου από την...

άλλη πλευρά, στην οθόνη του υπολογιστή. Μια από τις εργασίες του στο ΜΙΤ ήταν το να κρατάει σε μια θέση μικρά χαρτιά post it με σημειώσεις και να τα βλέπει περασμένα στον υπολογιστή να προβάλλονται στην οθόνη, αναμειγνύοντας έτσι, όπως του αρέσει να λέει, τον ψηφιακό κόσμο με τον φυσικό κόσμο. Ταυτοχρόνως, δηλώνει νοσταλγός του φυσικού κόσμου, μετά ίσως και από τις ατέλειωτες ώρες που μένει κλεισμένος στο εργαστήριο, και ότι του λείπει μια βόλτα με ένα ποδήλατο, μαζί βέβαια με όλα τα παρελκόμενα μιας πραγματικότητας, που σε αυτήν όμως θα υπάρχει πλέον επέμβαση, με απροσδιόριστο ακόμη βάθος...

Ελληνική έρευνα

Εχουμε και στην Ελλάδα βασική και βιομηχανική έρευνα για την αξιοποίηση τεχνολογιών επαυξημένης πραγματικότητας (augmented reality). Μια ομάδα ελλήνων ερευνητών μάλιστα έχει θέσει στόχο την ανάπτυξη προγραμμάτων στο πλαίσιο του έργου «Για τον εντοπισμό θέσης (location identification) με εφαρμογή στην παροχή υπηρεσιών για τους καταναλωτές μέσω κινητού τηλεφώνου ή άλλων ασύρματων φορητών συσκευών στον κλάδο του τουρισμού». Ετσι, πρόκειται να αναπτυχθεί μια ολοκληρωμένη αρχιτεκτονική λύση που υποστηρίζει τη δημιουργία τουριστικών εφαρμογών με πληροφορίες επαυξημένης πραγματικότητας μέσω κινητού τηλεφώνου προς τους επισκέπτες ενός τόπου.

Σκοπός της τεχνικής αυτής λύσης θεωρείται η υλοποίηση μιας πλατφόρμας ανοικτής αρχιτεκτονικής, άρα και χαμηλής τιμής. Αυτή θα υποστηρίζει την εύκολη επεκτασιμότητα (scalability) συγκεκριμένων εφαρμογών επαυξημένης πραγματικότητας που ήδη υπάρχουν, πέραν των όποιων νέων θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του έργου. Την καινοτομία της πρότασης μπορούμε να τη δούμε να εκτείνεται σε δύο άξονες: λειτουργική και τεχνολογική καινοτομία. Η λειτουργική καινοτομία αναφέρεται στην υλοποίηση πρωτότυπων και φιλικών προς τον χρήστη εφαρμογών που αποσκοπούν στην προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας, στην ενίσχυση της εμπειρίας του ταξιδιώτη κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη χώρα μας και στην υποστήριξη των ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων μέσω προωθητικών και ενημερωτικών ενεργειών. Στο πλαίσιο του έργου θα υλοποιηθούν και θα αξιολογηθούν τέσσερις τύποι τουριστικών εφαρμογών: πληροφόρησης, συναλλαγών, κοινωνικής δικτύωσης και ψυχαγωγίας.

Η τεχνολογική καινοτομία αναφέρεται στη διεξαγωγή βασικής και βιομηχανικής έρευνας και στην προώθηση της επιστημονικής γνώσης σε ένα σύνολο γνωστικών πεδίων που σχετίζονται με συστήματα, πρακτικές και μεθόδους εντοπισμού θέσης και ιδιωτικότητας θέσης, βελτιστοποίηση χρήσης δικτύου, εξατομίκευση και παροχή υποδείξεων, ολοκλήρωση πηγών πληροφορίας, προηγμένες μεθόδους και πρακτικές αναγνώρισης αντικειμένων για υποστήριξη εφαρμογών επαυξημένης πραγματικότητας, ιδιωτικότητα και ασφάλεια δικτύων, αποδοχή κινητών εφαρμογών επαυξημένης πραγματικότητας και συμπεριφορά χρήστη. Συνεργάτες στην προσπάθεια αυτή είναι το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστημάτων και ΠροσομοίωσηςVelti και η Εuropean Ρrofiles.

Εφαρμογές που απολαμβάνουμε σήμερα

Όπως εξήγησε μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Γιαγλής: «Για τη νέα γενιά “έξυπνων” κινητών τηλεφώνων, όπως το iΡhone και τα κινητά τηλέφωνα που βασίζονται στο λειτουργικό σύστημα Αndroid της Google, οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν κάνει δυνατή τη χρήση των τεχνολογιών επαυξημένης πραγματικότητας (augmented reality) για την προβολή ψηφιακού περιεχομένου υπό τη μορφή πληροφορίας ή πολυμεσικού υλικού επάνω από τον «πραγματικό» κόσμο. Η ενσωμάτωση τεχνολογικών καινοτομιών σε κινητά τηλέφωνα (όπως ψηφιακή πυξίδα, GΡS και κάμερα υψηλής ανάλυσης ιχνοστοιχείων) έκανε δυνατή την ανάπτυξη εφαρμογών επαυξημένης πραγματικότητας. Κοινός παρονομαστής των εφαρμογών που έχουν ήδη αναπτυχθεί είναι η προβολή πληροφορίας στον χρήστη για ένα αντικείμενο ενδιαφέροντος που παρατηρείται μέσω της ενσωματωμένης κάμερας του κινητού τηλεφώνου. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει πληθώρα ερευνητικών εφαρμογών που έχουν στόχο την επίδειξη των δυνατοτήτων των τεχνολογιών επαυξημένης πραγματικότητας, ενώ οι διαθέσιμες εμπορικές εφαρμογές είναι περιορισμένες και μέχρι στιγμής μπορούμε να μιλήσουμε για τις παρακάτω:

• Η εφαρμογή Wikitude έχει αναπτυχθεί από την εταιρεία Μobilizy και υποστηρίζει την προβολή πληροφοριών από τη Wikipedia σε αντικείμενα ή χώρους ενδιαφέροντος του πραγματικού κόσμου. Η αναγνώριση του αντικειμένου που παρατηρεί ο χρήστης γίνεται μέσω της αναγνώρισης της τρέχουσας θέσης του (με τη βοήθεια GΡS) και του προσανατολισμού του (μέσω ψηφιακής πυξίδας). Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη για το κινητό τηλέφωνο G1 της Google, το οποίο ενσωματώνει το λειτουργικό σύστημα Αndroid.

• Η εφαρμογή Νearest Tube έχει αναπτυχθεί από την εταιρεία Αcrossair για κινητά τηλέφωνα iΡhone. Οι χρήστες μπορούν να λαμβάνουν οδηγίες δρομολόγησης προς τους υπόγειους σταθμούς του μετρό στο Λονδίνο και στο Παρίσι.

• Η εφαρμογή Layar3D έχει αναπτυχθεί από την εταιρεία SΡRΧΜobile και προβάλλει πληροφορίες από τις υπηρεσίες Τwitter, Flickr και Wikipedia σε αντικείμενα/ τοποθεσίες του πραγματικού κόσμου. Η εφαρμογή έχει αναπτυχθεί για το κινητό τηλέφωνο G1 της Google, το οποίο ενσωματώνει το λειτουργικό σύστημα Αndroid.

• Η εφαρμογή Μonocle έχει αναπτυχθεί από την εταιρεία Υelp για το iΡhone και προβάλλει κριτικές και σχόλια εγγεγραμμένων χρηστών στην υπηρεσία για κτίρια του πραγματικού κόσμου. Τα σχόλια/κριτικές προβάλλονται μέσω της ενσωματωμένης κάμερας του κινητού τηλεφώνου.

• Η εφαρμογή Robotvision έχει αναπτυχθεί για το iΡhone και χρησιμοποιεί το ενσωματωμένο GΡS και την ψηφιακή πυξίδα για την προβολή πληροφοριών σχετικά με γειτονικά εστιατόρια και καταστήματα, συμπεριλαμβανομένων κριτικών παρουσιάσεων. Η αναζήτηση των πληροφοριών γίνεται μέσω της μηχανής αναζήτησης της Μicrosoft, Βing.

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ερευνητικών προσπαθειών είναι το project του ερευνητικού κέντρου της Νokia με την ονομασία Μobile Αugmented Reality Αpplications. Οι εφαρμογές αναπτύσσονται για την πλατφόρμα Symbian και υποστηρίζουν πληθώρα λειτουργιών, όπως δρομολόγηση σε ένα σημείο και αναζήτηση των φίλων του χρήστη στον πραγματικό κόσμο.

Από τα παραπάνω διαφαίνονται τα εξής:

• Οι εφαρμογές επαυξημένης πραγματικότητας τυγχάνουν αυξημένης προσοχής τα τελευταία χρόνια. Σε κάθε περίπτωση όμως η πλειονότητα των εφαρμογών απευθύνεται αποκλειστικά σε μια πλατφόρμα λειτουργικού συστήματος, εστιάζοντας σε ένανπολύ συγκεκριμένο τύποεφαρμογής.

• Οι υπάρχουσες εφαρμογές είναιαυτόνομες, παρέχοντας συγκεκριμένη λειτουργικότητα ανάλογα με τον τύπο εφαρμογής που υποστηρίζουν. Ως εκ τούτου, η υλοποίησή τους ακολουθεί διαφορετικές τεχνολογικές προσεγγίσεις, κυρίως αναφορικά με τον τρόπο αναγνώρισης της θέσης τού χρήστη και τον τρόπο αναγνώρισης των αντικειμένων στον πραγματικό κόσμο.

28/02/2010 - tovima.gr