Διαφήμιση
( 13 ψήφοι )

Η συχνότητα βλαβών των laptops είναι αρκετά μεγαλύτερη από αυτή των σταθερών υπολογιστών, αποτέλεσμα τόσο της φορητότητας (και της ταλαιπωρίας που αυτό συνεπάγεται) όσο και του τρόπου κατασκευής τους. Ποιοι είναι οι συνηθέστεροι λόγοι ζημιάς σε έναν φορητό υπολογιστή και πως μπορούμε να αυξήσουμε το προσδόκιμο ζωής του;

2.1-laptop

Οι κυριότερες βλάβες που θα παρουσιάσει ένας φορητός στην διάρκεια ζωής του

Αν ορίσουμε αυθαίρετα πως ο χρόνος ζωής ενός φορητού υπολογιστή είναι 3 με 5 χρόνια ανάλογα τις ανάγκες και την χρήση, τότε μπορούμε μέσα σε αυτό το χρονικό όριο να εντοπίσουμε τις ποιο αναμενόμενες βλάβες, οι οποίες έχουν ως εξής:

  • Βλάβη σε τροφοδοτικό / υποδοχή φόρτισης
  • Βλάβη σκληρού δίσκου ή/και DVD-RW
  • Βλάβες οθόνης
  • Βλάβη μπαταρίας (εξάντληση κύκλου ζωής)
  • Βλάβη μητρικής / κάρτας γραφικών
  • Βλάβη μνήμης / επεξεργαστή
  • Βλάβη πληκτρολογίου
  • Βλάβες software και recovery DVDs

Ας εξετάσουμε από κοντά την κάθε βλάβη ξεχωριστά:

Βλάβη σε τροφοδοτικό / υποδοχή φόρτισης: Είναι πολύ συνηθισμένο είτε από φυσικά αίτια, είτε από κακομεταχείριση, το τροφοδοτικό του φορητού να σταματήσει να λειτουργεί και να φορτίζει τον υπολογιστή. Πρόκειται συνηθισμένο πρόβλημα που συνήθως λύνεται με την αγορά νέου τροφοδοτικό στην τιμή των €22-€35. Στην περίπτωση της υποδοχής φόρτισης, η κακομεταχείριση (π.χ. τράβηγμα καλωδίου ενώ είναι συνδεδεμένο με το φορητό) συχνά έχει ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει επαφή μεταξύ της εξόδου του τροφοδοτικού και της εισόδου του υπολογιστή. Σε μια τέτοια περίπτωση χρειάζεται αλλαγή του βύσματος φόρτισης από την πλευρά του υπολογιστή, μια διαδικασία που μπορεί να κοστίσει από €50 έως και €80 ανάλογα την περίπτωση και τον κατασκευαστή.

Βλάβη σκληρού δίσκου ή/και DVD-RW: Οι σκληροί δίσκοι και τα οπτικά μέσα είναι και τα μοναδικά μέρη του υπολογιστή (εκτός του συστήματος ψύξης) που διαθέτουν κινούμενα μηχανικά μέρη. Αυτό σημαίνει πως αναπόφευκτα είτε από φυσιολογική φθορά των μηχανισμών είτε από τους κραδασμούς που θα προκύψουν στον φορητό, είναι πάρα πολύ πιθανόν κάποια στιγμή να χρειαστούν αντικατάσταση. Τα καλά νέα είναι πως οι τιμές δεν είναι τόσο υψηλές όσο παλιά: Ένας σκληρός δίσκος 500GB 2.5" μπορεί να κοστίζει  περί τα €60 και ένα DVDRW γύρω στα €30, ενώ η όλη διαδικασία σε πολλά laptops μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμη και από μη εξειδικευμένο προσωπικό. Όσο για τον τρόπο διάγνωσης, στην περίπτωση του δίσκου μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε δωρεάν προγράμματα όπως το Seagate SeaTools (ακόμη και αν ο δίσκος μας, δεν είναι αυτής της μάρκας).

Βλάβες οθόνης: Οι δύο συνηθέστερες βλάβες που μπορεί να παρουσιάσει η οθόνη είναι είτε το... σπάσιμο, είτε το προβληματικό backlight που έχει ως αποτέλεσμα όλα να δείχνουν θαμπά ή να αναβοσβήνει αυτό που εμφανίζεται στην οθόνη. Η αντικατάσταση μιας οθόνης έχει κόστος που κυμαίνεται από €70 έως €160 (ανάλογα με το μέγεθος και τον τύπο). Επίσης το σπάσιμο και η φθορά των σημείων επαφής της οθόνης με τον κορμό του φορητού είναι ένα αρκετά συνηθισμένο φαινόμενο, με το κόστος να μην μπορεί να εκτιμηθεί καθώς εξαρτάται από την μάρκα και τον τύπου του φορητού (και την διαθεσιμότητα των ανταλλακτικών του).

Βλάβη μπαταρίας: Όλες οι μπαταρίες έχουν έναν κύκλο ζωής. Όταν ο αριθμός αυτός των φορτίσεων - αποφορτίσεων του κάθε στοιχείου λήξει, τότε η μπαταρία αρχίζει σιγά-σιγά να χάνει την απόδοση της και τελικά σταματάει να φορτίζει εντελώς. Επιπρόσθετα σε κάποιους φορητούς (έχουμε εμπειρία από κάποια Acer) μια "χαλασμένη" μπαταρία μπορεί να προκαλέσει επιπρόσθετα προβλήματα σταθερότητας του υπολογιστή με απίστευτα "κουλά" memory errors και κολλήματα. Καινούργιες μη-αυθεντικές μπαταρίες μπορούν να αγοραστούν στο εύρος των €50-€100 για σχεδόν όλα τα φορητά. Εναλλακτικά, βγάζουμε την μπαταρία και μετατρέπουμε τον φορητό υπολογιστή σε... σταθερό.

Βλάβη μητρικής / κάρτας γραφικών: Πρόκειται για την ποιο ύπουλη βλάβη καθώς είναι μια από τις ποιο συνηθισμένες, τις ποιο δύσκολο να επισκευαστούν αλλά και τις ποιο ακριβές. Τα συμπτώματα βλάβης στην μητρική/κάρτα γραφικών συνήθως είναι η εμφάνιση τυχαίων ASCII  χαρακτήρων στην οθόνη ή η εμφάνιση "περίεργων" γραφικών εδώ και εκεί (γραμμές, παραμορφωμένα γραφικά, pixels κ.λπ.). Η συνήθης επισκευή (reflow ή reball της κάρτας γραφικών) δεν είναι εγγυημένη λύση ενώ το κόστος κυμαίνεται μεταξύ €100 και €200 ανάλογα την περίπτωση! Το ίδιο ισχύει αν η βλάβη παρουσιαστεί σε άλλο chip (που είναι συγκολλημένο με τον ίδιο τρόπο) μόνο που σε μια τέτοια περίπτωση δεν υπάρχουν τα συμπτώματα που περιγράφηκαν παραπάνω. Σε γενικές γραμμές η βλάβη στην κάρτα γραφικών είναι και η συνηθέστερη αιτία που ένα laptop καταλήγει στα σκουπίδια.

Βλάβη μνήμης / επεξεργαστή: Δύο σχετικά σπάνιες βλάβες είναι αυτές στην μνήμη και τον επεξεργαστή. Συχνά δε, αυτές είναι απόρροια άλλων προβλημάτων που σχετίζονται με την θερμοκρασία. Όσον αφορά τον επεξεργαστή, λόγω του ότι έχει δικό του σύστημα αποκοπής σε περίπτωση υπερθέρμανσης και λόγω του ότι συνήθως δεν είναι κολλημένος πάνω στην μητρική, αυτό σημαίνει πως είναι ιδιαίτερα ανθεκτικός σε κακομεταχείριση. Από την άλλη, η μοναδική διάγνωση που υπάρχει για αυτόν είναι του τύπου... trial and error. Από την άλλη, η μνήμη μπορεί να ελεγχθεί με διαγνωστικά προγράμματα ενώ το κόστος αντικατάστασης κυμαίνεται σε λογικά πλαίσια (€15-€60 ανάλογα τον τύπο και την χωρητικότητα), την στιγμή που η αλλαγή της στα περισσότερα laptops μπορεί επίσης να γίνει και από μη εξειδικευμένο προσωπικό.

Βλάβη πληκτρολογίου: Είτε λόγω καυτής σούπας, είτε λόγω χτυπημάτων που εκτοξεύουν τα πλήκτρα σε άγνωστες κατευθύνσεις, το πληκτρολόγιο συχνά-πυκνά χρειάζεται αντικατάσταση. Για όσους αποφύγουν τον σκόπελο των αντιπροσωπειών, το κόστος κυμαίνεται στα €40 με €50, ενώ αν το αλλάξετε μόνοι σας (κάτι που σε γενικές γραμμές δεν είναι απλό) μπορεί να την βγάλετε ακόμη ποιο φθηνά, στο εύρος των €20!

Βλάβες software και recovery DVDs: Υπάρχουν περιπτώσεις που τα Windows μας απλά καταστρέφονται, είτε από κακή χρήση ή ιο, είτε λόγω καταστροφής του σκληρού δίσκου. Τα κακά νέα εδώ είναι πως οι εταιρείες σπάνια πλέον δίνουν recovery DVD με αποτέλεσμα η επανεγκατάσταση των Windows να αποτελεί έναν μικρό Γολγοθά, Γολγοθάς που μπορεί να γίνει μεγαλύτερος αν η ταμπελίτσα με τον κωδικό ενεργοποίησης των Windows έχει φθαρεί. Γι΄αυτό προσοχή (και backup)!

Πώς μπορούμε να αποφύγουμε βλάβες και
να αυξήσουμε το προσδόκιμο ζωής του φορητού μας υπολογιστή;

Ο μεγαλύτερος και ποιο ύπουλος εχθρός ενός φορητού υπολογιστή δεν είναι άλλος από τις θερμοκρασίες -ειδικά στην ηλιόλουστη χώρα μας. Ένα σημαντικό λάθος που κάνουν πολλοί χρήστες είναι να τοποθετούν το laptop στο κρεβάτι σε... σεμέδες και γενικά σε επιφάνειες που εφάπτονται με το κάτω μέρος. Λόγω του ότι ο σχεδιασμός των περισσοτέρων laptop είναι τέτοιος ώστε να τραβάνε αέρα από κάτω και να τον διώχνουν από τα πλάγια ή από πίσω, η μείωση της επιφάνειας από όπου έρχεται "φρέσκος" αέρας σημαίνει αλλαγή ταχύτητας του fan (=θόρυβος, μείωση ζωής αυτού, εισαγωγή σκουπιδιών με μεγάλη ταχύτητα) και φυσικά υπερθέρμανση.

Σε ένα φορητό που ήδη έχει υποστεί αρκετή ταλαιπωρία, μπορούμε με ένα μικρό στραβοκατσάβιδο να ανοίξουμε το κάτω μέρος και να έρθουμε φάτσα-κάρτα με το σύστημα ψύξης όπως το φορητό στις εικόνες:

2.2-laptop-fan
Παραπάνω βλέπουμε ένα συνηθισμένο σύστημα ψύξης φορητού, με τις γρίλιες από κάτω για την εισαγωγή αέρα (κόκκινο πλαίσιο) και τις γρίλιες από πίσω για την εξαγωγή του ζεστού αέρα (κίτρινο)


2.3-laptop-inside
Τα περισσότερα φορητά μπορούν να ανοιχτούν από κάτω και να καθαριστεί (με πεπιεσμένο αέρα) το fan και η ψήκτρα. Συχνά, χοντρά κομμάτια σκόνης συσσωρεύονται στην ψήκτρα και μπορεί να εμποδίζουν την ροή του αέρα ή και την ίδια την περιστροφή του fan. Η αφαίρεση τους δεν είναι ιδιαίτερο πρόβλημα εφόσον φτάσετε έως την πηγή του προβλήματος. Φυσικά υπάρχουν και φορητά (κάποια μοντέλα της HP, Lenovo, Dell κ.λπ.) που η πρόσβαση στην ψύξη δεν είναι τόσο εύκολη.

Αν από την άλλη δεν... κατέχουμε το άθλημα, ένας εξειδικευμένος τεχνικός μπορεί εύκολα και φθηνά να αναλάβει την διαδικασία για εσάς. Επιπρόσθετα, ένα cooling pad (τα τετράγωνα... πράγματα που μπαίνουν κάτω από το laptop) μπορεί επίσης να βοηθήσει την κατάσταση.

Οι φορητοί υπολογιστές κατασκευάζονται με συγκεκριμένες προδιαγραφές. Το ότι συχνά τις παραβιάζουμε (π.χ. χρησιμοποιώντας τον σε εξωτερικό περιβάλλον με τον ήλιο να βαράει κατακούτελα) δεν θα τον δημιουργήσει πρόβλημα άμεσα, αλλά αργά ή γρήγορα τέτοιου είδους κακή χρήση πληρώνεται. Σε γενικές γραμμές λοιπόν, την θερμοκρασία και τα μάτια σας!

Από εκεί και πέρα, ένα πολύ... κουλό φαινόμενο είναι αυτό του υπολογιστή που... τσιρίζει για ένα πρόβλημα και εμείς να το αγνοούμε. Π.χ. οι σκληροί δίσκοι έχουν ένα σύστημα αυτοδιάγνωσης (το γνωστό SMART) που ελέγχει τις παραμέτρους λειτουργίας τους, και αν εντοπίσει επικείμενη καταστροφή, προειδοποιεί τον χρήστη. Παρόλο λοιπόν που κατά καιρούς άνθρωποι που γνωρίζουν Αγγλικά δέχονταν σε καθημερινή βάση στην αρχική οθόνη ένδειξη του τύπου "SMART error: Please make a backup of your data and replace disk", το μόνο που έκαναν ήταν να πατούν... F1 για να συνεχίσει ο υπολογιστής να boot-άρει. Όταν δε χαλούσε ο δίσκος τους, ένιωθαν έκπληκτοι για το γεγονός. Λίγη προσοχή λοιπόν σε αυτά που μας λέει ο υπολογιστής και όχι μηχανικά πάτημα ενός πλήκτρου για να κάνουμε την δουλειά μας (και αύριο... έχει ο Θεός).

Εάν ο υπολογιστής σας έχει αυτοκόλλητο των Windows στο κάτω μέρος, φροντίστε εφόσον έχει φθαρεί, να γράψετε τον κωδικό ενεργοποίησης των Windows (πέντε ομάδες των πέντε χαρακτήρων έκαστη) κάπου αλλού και να προστατέψετε την υπάρχουσα ταμπέλα με κάποιου είδους διάφανη κολλητική ταινία. Ειδάλλως, θα μετατραπείτε σε μπαλάκι του πινγκ πονγκ μεταξύ Microsoft και κατασκευαστή laptop σε μια επικείμενη βλάβη του σκληρού σας δίσκου. Φυσικά ένα πλήρες backup θα σας σώσει από τέτοιου είδους έγνοιες όπως και να έχει!

Τέλος, κατά την διάρκεια της φόρτισης, φροντίστε να μην δημιουργείτε με το καλώδιο του τροφοδοτικού... παγίδα για τα πόδια του άλλου, καθώς 2-3 βίαια τραβήγματα του καλωδίου ίσως να είναι αρκετά για να χρειαστείτε service στο βύσμα εισαγωγής τροφοδοσίας του φορητού, ενώ αν είστε ποιο άτυχοι, ίσως χρειαστείτε και... καινούργια οθόνη.

Αν και οι σημερινοί φορητοί υπολογιστές είναι κατά γενική ομολογία ποιο εύκολο και φτηνό να επισκευαστούν με ανταλλακτικά (οθόνες, πληκτρολόγια, δίσκοι, μνήμες, fans, paddles κ.λπ.) από ότι στο παρελθόν,  καλό είναι μην επαναπαυόμαστε σε αυτό το γεγονός και τηρώντας μερικούς βασικούς κανόνες και προφυλάξεις, να φροντίζουμε οι ίδιοι στην παράταση του χρόνου ζωής τους. Άλλωστε την σήμερον ημέρα, τα λεφτά δεν περισσεύουν...

δημοψήφισμα

Νέα επικαιρότητας: Ποιότητα ή ποσότητα;