Windows: Η αποτυχία των Vista και η σύγκριση με τα 7

Συνταξη / Επιμελεια: Θεόδωρος Χατζηκώστας | 30 Νοεμβριου 2009
Posted in λογισμικό - Λειτουργικά Συστήματα

Το πρώτο πράγμα που κύλησε στραβά: Η καθυστέρηση της παρουσίασης των Vista

Αν παρατηρήσουμε την εξέλιξη των Windows, θα διαπιστώσουμε μια συνέπεια: Τα Windows 3.x παρουσιάστηκαν κάπου το ’92, μετά είχαμε τα Windows 95, τα Windows 98, τα Windows 2000 και το 2001 τα Windows XP. Περίπου κάθε τρία χρόνια υπήρχε και μια νέα release, με πολλές πολλές βελτιώσεις. Τί συνέβη όμως, με τον αντικαταστάτη των XP; Την στιγμή που τα Vista θα έπρεπε να είχαν παρουσιαστεί κάπου το 2004,  αυτά κυκλοφόρησαν στην αγορά περί τα τέλη του 2006, δηλαδή με 2-2.5 χρόνια διαφορά σε σχέση με όλα τα άλλα αδέρφια τους. Ο λόγος της καθυστέρησης ήταν η εσωτερική αναδιοργάνωση που γίνονταν παράλληλα στο development της Microsoft αλλά και η πολυπλοκότητα των ‘features’ πολλές εκ των οποίων δεν περιλήφθηκαν μάλιστα στην επίσημη release! Η καθυστέρηση αυτή, δημιούργησε περεταίρω ισχυρούς δεσμούς της βάσης των καταναλωτών με τα Windows XP. Αυτό, σε συνδυασμό με τα παρακάτω προβλήματα, αποδείχτηκε ολέθριο για το νέο λειτουργικό της Microsoft.

Οι απαιτήσεις υλικού και τα bugs

Την στιγμή που τα Vista παρουσιάζονταν στο κοινό, τα XP είχαν ήδη δύο service packs, δεκάδες διορθώσεις, και μια παροιμιώδη σταθερότητα. Με το hardware του 2006 τα Windows που χτίστηκαν το 2001, έδειχναν σταθερά και απίστευτα γρήγορα. Από την άλλη τα Vista του 2006, έδειχναν προβληματικά και με απαιτήσεις υλικού που παρέπεμπαν στο.. 2010! Ενώ λοιπόν οι beta testers μιλούσαν για μεγαλύτερη ταχύτητα σε σχέση με τα XP η πραγματικότητα μάλλον ήταν πολύ διαφορετική: Τα Vista ήταν μια απογοήτευση σε ταχύτητα, είτε λόγω bugs (παράδειγμα: Η μειωμένη ταχύτητα στο τοπικό δίκτυο που διορθώθηκε με το Service Pack 1 μετά από μήνες), είτε λόγω μεγάλων (πολύ μεγάλων) απαιτήσεων σε επεξεργαστή, μνήμη, σκληρό δίσκο αλλά και κάρτα γραφικών. Τα Vista ήταν αδύνατον να είναι ανθρώπινα σε οποιοδήποτε σύστημα με λιγότερα από 2GB μνήμη. Την ίδια στιγμή, οι χρήστες αντιμετώπισαν ειρωνικά το γεγονός πως θα έπρεπε να πετάξουν ακριβές και καλές κάρτες γραφικών γιατί το Aero interface που ήταν υπεύθυνο για τα γραφικά εφέ του λειτουργικού συστήματος, απαιτούσε DirectX10 κάρτες γραφικών. Έτσι λοιπόν, ή άθλια GeForce FX5200 των μερικών δεκάδων ευρώ, έγινε σε μια νύχτα πολυτιμότερη από μια πανάκριβη Ti4800. Τι ιεροσυλία! Και δεν ήταν μόνο αυτό. Η τρομερή μεγέθυνση του λειτουργικού συστήματος σε σχέση με τα XP, σήμαινε μεγαλύτερες απαιτήσεις σε δίσκο. Πρακτικά, ένας παλιός 80άρης δίσκος, δημιουργούσε τρομερό bottleneck πρόβλημα στα Vista, και μείωνε την απόδοση τους, σημαντικά.

Τα τρομερά λάθη των OEMS

Όλες οι νέες αυτές απαιτήσεις του υλικού που αναφέρθηκαν, σήμαιναν πρακτικά πως τα Vista δεν ήταν γραμμένα για μέτριο και φυσικά ακόμη χειρότερα για παλιό υλικό. Δυστυχώς πάνω στην «βαβούρα» της νέας release, της σκυτάλη των λαθών την παρέλαβαν οι OEMs. Πολλοί μεγάλοι κατασκευαστές υπολογιστών  -και ειδικά στην αγορά των laptops- σε μια νύχτα αντικατέστησαν με Vista την προεγκατάσταση των Windows, διατηρώντας το ίδιο υλικό. Σκεφτείτε έναν Celeron στο 1.6GHz με έναν πυρήνα και 512MB ή 1GB RAM, με έναν IDE 2.5” δίσκο στις.. 4200 στροφές, να προσπαθεί να τρέξει Vista! Οι χρόνοι εκκίνησης ξεπερνούσαν τα.. δυόμισι λεπτά, ενώ τέτοιου είδους συστήματα, απλά στην συνέχεια ήταν τόσο αργά, που πρακτικά ήταν μαρτύριο για τον χρήστη να τα χρησιμοποιήσει. Και κάπου εκεί ξεκίνησε η μεγάλη μουρμούρα του κοινού προς τα Vista αλλά και η.. μεγάλη έξοδος πίσω στα ξύλινα τείχη των XP!

Τα λάθη των Vendors.

Τα Windows Vista (θεωρητικά) απαιτούσαν νέους drivers για όλες τις συσκευές του συστήματος, μια διαδικασία για την οποία οι κατασκευαστές chip/chipsets δεν ήταν έτοιμοι να ανταπεξέλθουν – παρά την καθυστέρηση της Microsoft. Αρκεί να αναφερθούμε σε ένα σχετικά άγνωστο περιστατικό: Μέσα στο 2008 «διέρρευσε» μια έκθεση της Microsoft η οποία κάρφωνε την NVidia, καθώς ανέφερε πως σχεδόν το 30% όλων των «κολλημάτων» των Vista, οφείλονταν σε κακογραμμένους drivers της τελευταίας. Και μιλάμε για μια εταιρεία που κατέχει το μεγαλύτερο ποσοστό πωλήσεων σε κάρτες γραφικών (εξαιρούνται οι embedded/on-board), και που πραγματικά “δίδαξε” με τους Detonator, το πώς πρέπει να γράφονται οι drivers. Ήταν άλλο ένα καρφί στο φέρετρο των Vista!

Το φάντασμα των Windows Me

Τέλη του 2000, η Microsoft κυκλοφορεί τα Windows Me, που ουσιαστικά είναι μια έκδοση των Windows 98 με κάποια χαρακτηριστικά που θύμιζαν (ή φλέρταραν) με τα Windows 2000. Προσωπικά ο γραφών θεωρούσε τα Me ως το πιο παρεξηγημένο λειτουργικό της Microsoft: Αν και είχαν πολλές σημαντικές βελτιώσεις σε σχέση με τα Windows 98 (όπως βελτιωμένη βιβλιοθήκη drivers, αυτόματη αναζήτηση driver, καλύτερη διαχείριση δικτύων, ωραιότερο interface), τα Millenium θεωρήθηκαν ως προβληματικά, και σύντομα η.. pop culture των computer geeks τα συκοφάντησε σε βαθμό που κάποιος θεωρούνταν τουλάχιστον.. άσχετος αν χαρακτήριζε τα Me βολικά.

Το φάντασμα λοιπόν των Me, άρχισε να στοιχειώνει και τα Vista. Η Microsoft δεν έκατσε με σταυρωμένα τα χέρια φυσικά, ανακοινώνοντας την εποχή του SP1, πως είχαν πουληθεί διπλάσιες κόπιες (20.000.000 αντίτυπα) των Vista σε σχέση με τα XP στο ίδιο διάστημα. Φυσικά επρόκειτο για μια καθαρά ψεύτικη και άνευ πραγματικού περιεχομένου δήλωση, αφού η αγορά υπολογιστών από το 2001 έως το 2007 είχε «ανοίξει» σε τεράστιο βαθμό, την ίδια στιγμή που τα laptops «υποχρεωτικά» φορούσαν Vista. Εν ολίγοις, αν ένας δίσκος των Rolling stones έχει προπωληθεί στα καταστήματα δύο εβδομάδες πριν την επίσημη ημερομηνία λιανικής πώλησης του, αυτό σημαίνει πως οι Rolling stones μπορούν να υπερηφανεύονται για πλατινένιο δίσκο πριν ακόμη τον ακούσει κανένας;

Μια άλλη προσπάθεια της Microsoft να αντιστρέψει το κλίμα, ήταν το περίφημο “Mojave Experiment”:

Επρόκειτο ουσιαστικά για ένα “placebo” πείραμα,  στο οποίο συμμετείχαν χρήστες που δεν είχαν χρησιμοποιήσει Vista και που είχαν πολύ κακή εντύπωση για αυτά λόγω της φήμης τους, που προηγούνταν. Οι της Microsoft τους παρουσίασαν μια «νέα» έκδοση των Windows (τα Windows Mojave), η οποία και ενθουσίαζε τα «πειραματόζωα». Στο τέλος φυσικά οι υπεύθυνοι απεκάλυπταν στους συμμετέχοντες πως το λειτουργικό σύστημα που τους ενθουσίασε ήταν τα «απλά» Vista, σε μια μικρής επιστημονικής αξίας απόδειξη πως πρέπει να δοκιμάσεις κάτι για να το κρίνεις!

Ο εσωτερικός ανταγωνισμός με τα Windows XP και η έλλειψη ουσίας

Επανερχόμαστε στον εσωτερικό ανταγωνισμό που αντιμετώπισαν τα Vista, καθώς αυτό ήταν πραγματικά και το πιο κρίσιμο σημείο της μάχης που χάθηκε. Και θα εξηγηθούμε: Όταν πρωτοπαρουσιάστηκαν τα Windows XP, ο μέσος χρήστης είχε ένα Pentium III στα 733MHz, με 128 ή 256MB RAM στα 133MHz, και έναν 20άρη ή 40άρη ATA100/133 δίσκο. Τα XP αντιμετώπισαν και αυτά τον σκληρό ανταγωνισμό με τα Windows98, και τον πρώτο καιρό τα XP έδειχναν να ηττώνται, αφού ήταν πολύ βαριά για τους υπολογιστές της τότε εποχής.

Ποια ήταν τα κρίσιμα σημεία λοιπόν, που έκαναν τα Windows XP τόσο πετυχημένα; Η απάντηση είναι απλούστατη: Τα Windows XP έγιναν αναγκαία γιατί αφενός έφεραν κάτι εντελώς νέο και ζητούμενο (δηλαδή τον πυρήνα των Windows NT στις μάζες και την απαλλαγή από τα προβληματικά DOS-based Windows) την ίδια στιγμή που συνδυάστηκαν με μια σειρά κοσμογονικών αλλαγών στο hardware και στο software: USB2.0, διπλοί πυρήνες, απογείωση ανταγωνισμού στις κάρτες γραφικών και DirectX, SATA δίσκοι και υποστήριξη RAID, μεγάλες χωρητικότητες και NTFS, καλύτερη διαχείριση μνήμης, και άλλα πολλά που ο γράφοντας δεν μπορεί να θυμηθεί. Αν και όλα τα παραπάνω δεν έγιναν σε μια νύχτα, οι φανατικοί των ’98 μετατράπηκαν σταδιακά σε φανατικούς των XP, την ίδια ώρα που τα Windows 98 δεν μπορούσαν να διαχειριστούν σωστά μνήμη πάνω από 512MB, το FAT32 έβαζε περιορισμούς στις χωρητικότητες των δίσκων, δεν υπήρχε υποστήριξη για έλεγχο arrays, χρειάζονταν επιπλέον drivers για νέες USB, κ.α. Με όλους τους νεοτερισμούς υπέρ των XP και όλους τους περιορισμούς στην πλευρά των Windows 98, ήταν αναμενόμενο η πλάστιγγα να γείρει προς την πλευρά πρώτων.

Αν προσπαθήσουμε αντίστοιχα, να ψάξουμε για πράγματα που μπορούν να κάνουν τα Vista ή που μπορούν να υποστηρίξουν καλύτερα τα Vista (σε σχέση με τα XP), τότε μάλλον το σκορ θα κρατηθεί πολύ-πολύ χαμηλά. Πλην του DirectX  που τεχνητά διαχώρισε η Microsoft (κάτι που κάνει και με τα Windows7), δεν υπήρξε ούτε ένας εμφανής τομέας στον οποίο τα Vista έκαναν κάτι παραπάνω από τα XP. Δίκαια λοιπόν στον μέσο χρήστη, τα Vista ήταν μια πιο αργή, προβληματική και με ωραιότερο interface έκδοση των XP. Ποιος θα έδινε λεφτά για κάτι τέτοιο;

Χαμένες ευκαιρίες και μπαλώματα αντί καινοτομίας.

Η Microsoft είχε στην πραγματικότητα ένα πολύ καλό χαρτί με τα Vista: Οι 64bit επεξεργαστές ήταν ήδη πλειοψηφία στην αγορά, και μια αμιγής 64bit έκδοση του Λ/Σ θα σήμαινε αυτόματα καινοτομία σε σχέση με τα XP, των οποίων η 64bit έκδοση δεν είχε ιδιαίτερη επιτυχία. Αν τα Vista κυκλοφορούσαν αποκλειστικά σε 64bit έκδοση, το πλεονέκτημα της καλύτερα διαχειριζόμενης μνήμης (που θα ξεπερνούσε το όριο των 3GB που έχουν οι 32-bit εκδόσεις των Windows), θα ήταν ένα καλό επιχείρημα για αγορά, ενώ θα δίνονταν νέα ώθηση στο development των 64bit εφαρμογών. Αντ΄αυτού, η Microsoft επέλεξε την «δειλή» λύση των δύο εκδόσεων. Η δε κυκλοφορία των Windows 7 επίσης σε δύο εκδόσεις, δείχνει πως η Microsoft δεν θα ρίσκαρε με τίποτε τότε, αυτό που δεν τόλμησε καν, τρία χρόνια μετά!

Ελλείψει λοιπόν πραγματικών καινοτομιών, η Microsoft παρουσίασε μια σειρά από νέες.. τεχνολογίες-πατέντες, που θα μπορούσαν να θεωρηθούν από αδιάφορες έως πασαλείμματα. Για παράδειγμα η χρήση των USB sticks ως cache για τα Windows, ήταν μια λύση που αύξανε την ταχύτητα, αλλά θα πρέπει να ερευνήσουμε και τον λόγο που αυτό συνέβαινε, καθώς τα Vista συνέχισαν να είναι βαρέως disk depended Λ/Σ την ίδια ώρα που η περιορισμένη RAM των 3-3.5GB της 32-bit έκδοσης έδινε λίγο χώρο για caching. Το ίδιο ισχύει και για τον περίφημο «έλεγχο λογαριασμού» δηλαδή την επιλογή εκείνη που σε κάθε κρίσιμη απόφαση (εγκατάσταση νέου προγράμματος, αλλαγή ρυθμίσεων στα Windows), πάγωνε το σύστημα και ρωτούσε τον χρήστη αν είναι σίγουρος. Η επιλογή αφενός δεν ήταν χρήσιμη για τους αρχάριους και αφετέρου ήταν εκνευριστική για τους έμπειρους χρήστες. Ήταν πάνω-κάτω σαν να έχετε έναν μπράβο και να σας ρωτάει κάθε πέντε λεπτά αν είστε σίγουρος πως θέλετε να πιείτε νερό ή αν είναι ασφαλές να ανοίξετε την πόρτα του δωματίου σας!

Για να υπερασπιστούμε και λίγο την Microsoft, η αλήθεια είναι πως έγινε μεγάλη προσπάθεια το Λ/Σ να γίνει πιο ασφαλές και πιο συμμαζεμένο ως προς τι μπορεί και κυρίως ως προς το τι δεν μπορεί να κάνει ένα πρόγραμμα. Την ίδια στιγμή ήταν και πιο εύκολο να επισκευαστεί με την χρήση του DVD εγκατάστασης, ενώ σε αντίθεση με το ξεχασμένο internet update των XP, στα Vista ήταν δυνατό να ψάξεις και (κυρίως) να βρεις drivers αυτόματα για τον υπολογιστή σου. Υπήρχαν βελτιώσεις παντού, αλλά αυτά πέρασαν πραγματικά στα ψιλά γράμματα υπό το βάρος των προβλημάτων που ξεκινούσαν από τα πιο βαριά και τελείωναν στα πιο μικρά (π.χ. οι προβληματικές μικροεφαρμογές στην μπάρα δεξιά)!

Windows 7 : Είναι υπέροχα!;

Υπάρχουν δόσεις ειρωνείας με την υποκριτική στάση αρκετών χρηστών αλλά και reviewers σχετικά με τα Windows 7. Σε μια.. αναπαράσταση του Mojave Experiment, πολλοί από αυτούς που χθες φώναζαν και διαμαρτύρονταν για το χάλι των Windows Vista, βγαίνουν και δηλώνουν πως τα Windows 7 είναι υπέροχα, έχουν τρομερές βελτιώσεις και εν ολίγοις είναι πολύ ικανοποιημένοι από αυτά!

Δεν χρειάζεται να είσαι πυρηνικός φυσικός για να καταλάβεις κατ΄αρχάς πως τα “7” είναι βασισμένα στα Vista: Έχουν το ίδιο ακριβώς interface, έχουν τις ίδιες απαιτήσεις σε υλικό, και μοιράζονται τους ίδιους ακριβώς drivers. Τα Windows 7 είναι Windows Vista!  Φυσικά θα πρέπει να είσαι marketer στα πρόθυρα παράνοιας για να συσχετίσεις την νέα βελτιωμένη έκδοση του λειτουργικού συστήματος με την παλιά κακόφημη έκδοση. Τι σημαίνει αυτό; Απλά, τα Windows 7 έχουν ένα πολύ ωραίο marketing name, αλλά στην πραγματικότητα, το όνομα που θα τους ταίριαζε απόλυτα, είναι το Windows Vista 2nd edition!

Για όσους δυσανασχετήσουν με αυτή τη δήλωση, ας δούμε τα καινοτόμα χαρακτηριστικά των Windows 7 σε σχέση με τα Vista:

Ο γραφών δεν μπορεί να γνωρίζει αν είναι ο μόνος σώφρων σε μια γενική παράνοια όπου όλοι λένε πως βλέπουν τα νέα ρούχα του Βασιλιά την ώρα που αυτός τον βλέπει γυμνό. Δεν νομίζω πως είναι δυνατόν να ασχολούμαστε σοβαρά με τα διθυραμβικά reviews για τα  Windows 7 την ώρα που ένας χρήστης που θα μεταπηδήσει από τα Vista στο νέο λειτουργικό, το μόνο που θα παρατηρήσει ως αλλαγή, είναι η έλλειψη των.. classic menus, το νέο Microsoft Paint (!) και η ελαφρά διαφορετική μπάρα!

Για να μην διαμαρτυρηθεί κάποιος πως κατακρίνουμε χωρίς να έχουμε κάποιο συγκεκριμένο επιχείρημα, θα παραθέσουμε ορισμένα πράγματα που θα θέλαμε τα Windows 7 να προσφέρουν (και που δεν τα προσφέρουν):

Το μέλλον των Windows 7: Θα πετύχουν;