Συγκριτικό 8 δωρεάν NAS προγραμμάτων

Συνταξη / Επιμελεια: Θεόδωρος Χατζηκώστας | 20 Ιανουαριου 2017
Posted in λογισμικό - Προγράμματα

Τα NAS αποτελούν μονόδρομο στο να διασφαλίσουμε πως τα δεδομένα μας (είτε είναι φωτογραφίες, είτε αρχεία word είτε οτιδήποτε άλλο) δεν θα χαθούν. Ούτε ο δίσκος του υπολογιστή, ούτε ο εξωτερικός δίσκος, ούτε τίποτα δεν μπορεί να προσφέρει την ασφάλεια που εξασφαλίζει ένα NAS. Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσουμε να εξερευνήσουμε την δυνατότητα να χτίσουμε από μόνοι μας ένα τέτοιο σύστημα. Ως άπειροι χρήστες στα Unix-οειδή λειτουργικά (καθώς εκεί βασίζονται όλα τα προγράμματα που παραθέτουμε),  θα ερευνήσουμε κυρίως το πόσο εύκολο αλλά και συμφέρον είναι για τον μέσο χρήστη να το αποπειραθεί.

Τι είναι το NAS;

Τα NAS (Network Attached Storage) δεν είναι τίποτα άλλο από μικρούς υπολογιστές που ξεκινάνε από μέγεθος τούβλου και καταλήγουν σε μέγεθος ακορντεόν. Μέσα τους τοποθετούνται δύο ή περισσότεροι δίσκοι. Το NAS συνδέεται στο τοπικό δίκτυο μας και μας επιτρέπει να αποθηκεύουμε σε αυτό τα δεδομένα μας. Το μεγάλο πλεονέκτημα εδώ είναι πως τα NAS προάγουν την ασφάλεια των δεδομένων δια μέσω της τεχνικής RAID (RAID 1, 5, 6, Z) ώστε αν χαλάσει ένας εκ των αποθηκευτικών δίσκων, τα δεδομένα να συνεχίσουν να υπάρχουν με ασφάλεια στους υπόλοιπους δίσκους.

Ακούγεται απλό και έτσι είναι –τα NAS είναι ουσιαστικά ένας file server με μικρό μέγεθος και κατανάλωση. Με την πάροδο του χρόνου φυσικά η αγορά των NAS άρχισε να προσφέρει και επιπλέον καλούδια όπως υπηρεσίες cloud (για να έχετε πρόσβαση στα δεδομένα σας από οπουδήποτε στον κόσμο), υπηρεσίες torrent (για να κατεβάζει αυτόματα π.χ. ταινίες χωρίς την ανάγκη χρήσης υπολογιστή), υπηρεσίες καταγραφής καμερών, κ.λπ. κ.λπ.

Όσον αφορά το κόστος, ένα φθηνό NAS με δύο θήκες για δίσκους κοστίζει περί τα €130, κάτι που αποτελεί και το απόλυτο minimum κόστους (πλην δίσκων). Αν θελήσετε δε να αγοράσετε ένα NAS με τέσσερις θύρες, τότε το κόστος μπορεί να ανέβει πάνω από τα €200. Τα έξοδα όμως δεν σταματάνε εκεί. Βλέπετε ένα σύνηθες πρόβλημα με τα NAS είναι πως βασίζονται σε αδύναμους ARM επεξεργαστές. Αν θελήσετε να αγοράσετε κάτι πιο αξιοπρεπές τότε μπορεί να δείτε το κόστος να εκτοξεύεται πάνω από τα 400€ και δεν αναφέραμε καν τα NAS με 6 ή 8 δίσκους όπου το κοντέρ αρχίζει να γράφει τετραψήφια νούμερα!

Η εναλλακτική

Η εναλλακτική είναι πολύ απλούστερη. Είτε αγοράζετε ένα φθηνό υλικό και στήνετε εκεί το NAS, είτε κατεβάζετε από το πατάρι τον παλιό σας υπολογιστή και τον στήνετε στον νέο του αυτό ρόλο. Εμείς για τις ανάγκες αυτής της παρουσίασης αποφασίσαμε να δοκιμάσουμε τις διάφορες διανομές NAS πάνω σε μία Asrock μητρική FM2+ (FM2A68M-DG3+) και έναν Α4-7300 επεξεργαστή στα 3.8GHz. Αυτά μαζί με 4GB DDR3, ένα τροφοδοτικό, ένα μικρό κουτί και ένα USB stick κόστισαν συνολικά κάτι λιγότερο από 200€. Με 200€ λοιπόν κάποιος αγοράζει στην μισή τιμή, hardware που στα χαρτιά έχει τετραπλάσια RAM από αυτή των εμπορικών NAS και ταυτόχρονα πολλαπλάσια ισχυρότερο επεξεργαστή. Αυτό δεν σημαίνει πως όλοι πρέπει να ακολουθήσουν την δική μας λογική. Ένας low-consuption socket AM1 επεξεργαστής στα 2GHz με 2GB RAM ή ο παλιός μας Core2Duo είναι εξίσου ικανοποιητικές λύσεις.

Τα υποψήφια προγράμματα

Έχουμε λοιπόν κορυφαίο hardware στην μισή τιμή από αυτή των εμπορικών NAS και είμαστε έτοιμοι να κάνουμε τις δοκιμές μας. Ποιο πρόγραμμα θα χρησιμοποιήσουμε; Ιδού η πλήρης λίστα με δωρεάν επιλογές:

Αποφασίσαμε να τεστάρουμε όλα τα παραπάνω, μία διαδικασία ιδιαίτερα χρονοβόρα και κουραστική. Ο σκοπός μας απλός: αφού τα NAS του εμπορίου παραμετροποιούνται με έναν αρκετά εύκολο τρόπο, συμβαίνει το ίδιο και με τις παραπάνω δωρεάν διανομές; Πώς ένας μέσος χρήστης με βασικές δεξιότητες σε Windows θα τα καταφέρει; Δεν θελήσαμε να μετρήσουμε δυνατότητες RAID, ταχύτητες μεταφοράς και άλλες παραμέτρους. Στην πραγματικότητα θελήσαμε να επικεντρωθούμε σε μόνο μία παράμετρο: είναι δυνατόν ο μέσος χρήστης να χειριστεί ένα αυτοσχέδιο NAS, με την ίδια ευκολία που χειρίζεται ένα έτοιμο σύστημα;

Τα προγράμματα ένα προς ένα

Ξεκινήσαμε λοιπόν να εγκαθιστούμε και να παραμετροποιούμε ένα προς ένα όλα τα παραπάνω προγράμματα. Η διαδικασία μόνον εύκολη δεν ήταν, ενώ μέσω αυτής εξάχθηκαν πολύ χρήσιμα συμπεράσματα. Πάμε λοιπόν να δούμε τι καταφέραμε:

1. RockStor

Το RockStor είναι η μεγαλύτερη σε μέγεθος διανομή του συγκριτικού μας. Η ιστοσελίδα της εταιρείας είναι καλοφτιαγμένη, το κατέβασμα εύκολο. Το καίμε σε ένα DVD και ξεκινάμε την εγκατάσταση.

Όλα ξεκινάνε με ένα ωραίο GUI που ρυθμίζει τα πάντα γρήγορα και εύκολα. Ουσιαστικά θα αλλάξετε κάποιες απλές παραμέτρους στην πρώτη καρτέλα και τα υπόλοιπα από τα 37’ της εγκατάστασης σε USB  θα αφήσετε την διαδικασία να τρέξει μόνη της. Μια διαδικασία που βασικά παίρνει πάρα πολύ χρόνο σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο πρόγραμμα.

Δυστυχώς τα πραγματικά προβλήματα ξεκινάνε μετά την εγκατάσταση. Εκεί που το GUI πάρει περίπατο και καλείστε τα βγάλετε πέρα με το DOS-ικό βοηθητικό πρόγραμμα ρύθμισης που για κάποιο λόγο δεν μπορούσε ούτε χειροκίνητα ούτε αυτόματα να συνδεθεί στο δίκτυο. Όταν δε προσπαθήσαμε να επαναλάβουμε την εγκατάσταση πάνω σε ένα SSD disk, δεν μπορούσε καν να αναγνωριστεί το SATA interface και κάπου εκεί μετά από αρκετές ώρες πειραματισμών, είπαμε το αντίο. Θέλουμε να εγκαταστήσουμε ένα NAS client κύριοι, όχι να μάθουμε Linux (πόσο μάλλον CentOS).

2. FreeNAS

O πραγματικός... rockstar των δωρεάν NAS εφαρμογών δεν είναι άλλος από το FreeNAS. Μιλάμε για το πιο διαδεδομένο και ταυτόχρονα ισχυρό πρόγραμμα, κάτι που όμως ίσως φανεί υπερβολικό σε κάποιους, αφού εκτός από τις εξαιρετικά λεπτομερείς ρυθμίσεις και δυνατότητες  ο κατασκευαστής ζητάει... 8GB RAM για τη σωστή λειτουργία του προγράμματος!

Από την πρώτη στιγμή της εγκατάστασης το FreeNAS θα απαιτήσει αυτά τα 8GB προειδοποιώντας τον χρήστη πως με τα ταπεινά 4GB το σύστημα θα πηγαίνει φοβερά-φοβερά αργά! Αγνοώντας τις προειδοποιήσεις συνεχίσαμε. Η εγκατάσταση αναγνώρισε κανονικά τα SATA ports (γκούχου γκούχου... RockStor) και μόλις σε 6’ είχε τελειώσει και μας ζητούσε να βγάλουμε το CD και να εκκινήσουμε από το USB stick! Το πρώτο boot πήρε αρκετή ώρα, κατόπιν συνδεθήκαμε με την IP που μας υποδείχθηκε και τέλος! Είμαστε μέσα σε ένα ιδιαίτερα φιλικό, ελαφρά πολύπλοκο γραφικό περιβάλλον και προσπαθούμε να ορίσουμε δίσκους, δικαιώματα και χρήστες. Στην πράξη τώρα αρχίζουν τα δύσκολα, αλλά τουλάχιστον φτάσαμε στην πηγή και ήπιαμε νερό! Το FreeNAS είναι παιχνιδάκι στην εγκατάσταση αλλά πολύπλοκο στην παραμετροποίηση. Τα προβλήματα αρκετά. Για παράδειγμα η εγκατάσταση μας αρνούνταν πεισματικά να δημιουργήσει RAID array σε κάποιους χρησιμοποιημένους δίσκους και έπρεπε να τους κάνουμε wipe εκτός του γραφικού περιβάλλοντος και να ξαναπροσπαθήσουμε. Όχι κάτι ευχάριστο και χαλάει την επαφή με τον μέσο χρήστη.  Επίσης, ενώ η αρχική παραμετροποίηση είναι εύκολη και μας κρατάει εκτός command line, στην περαιτέρω παραμετροποίηση (π.χ. να ορίσετε ένα volume και να το κάνετε κοινόχρηστο) αν δεν έχετε προηγούμενη εμπειρία, θα πρέπει είτε να παιδευτείτε, είτε να... RTFM! Σίγουρα θα έπρεπε να υπάρχει ένας πραγματικά εύκολος wizard που να καθοδηγεί κάποιον που δεν θέλει να ξοδέψει χρόνο στο να μάθει αναγκαστικά την διαχείριση ενός NAS μέχρι τελευταίας λεπτομέρειας. Για όλους τους άλλους χρήστες, κανένα πρόβλημα.

3. OpenFiler

Το OpenFiler είναι και αυτό παλιά καραβάνα στα NAS software. Η εγκατάσταση ορίζεται από ένα φιλικό γραφικό περιβάλλον, αλλά οι παραφωνίες δεν αργούν να φανούν, καθώς λείπει η υποστήριξη driver για την USB3.0 θύρα του FM2+ board (που δεν θα το χαρακτήριζα και τελευταία τεχνολογία) με αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζεται το USB stick και να αναγκαστούμε να κάνουμε την εγκατάσταση σε έναν SATA δίσκο. Δεν φταίει τόσο το πρόγραμμα γι΄αυτό όσο το αρχαίο rPath Linux που πατάει, αλλά όπως και να έχει, η πρώτη ζημιά ήταν γεγονός. Η εγκατάσταση είναι εύκολη και γρήγορη και κατόπιν καλούμαστε και πάλι να μπούμε στο γραφικό περιβάλλον μέσω του browser μας. Εκεί αρχίζουν τα πιο δύσκολα, καθώς το SSL πιστοποιητικό είναι ληγμένο και οι browsers θέλουν παραμετροποίηση για να μας επιτρέψουν να δουλέψουμε με το NAS. Κατόπιν είναι το WEB interface που είναι τοοοοοόσο αργό που στο τέλος δεν θέλαμε να εξερευνήσουμε περαιτέρω δυνατότητες. Είτε λόγω εγκατάλειψης του development, είτε λόγω ταχύτητας, είτε λόγω... αδυναμίας κατανόησης του interface, δεν ασχοληθήκαμε παραπάνω στο να κατανοήσουμε τους χρησμούς της Πυθίας που μας έβαζε συνεχώς το πρόγραμμα!

4. NAS4Free

Το NAS4Free ξεκίνησε ως συνέχεια μιας προηγούμενης έκδοσης του FreeNAS. Η τελευταία μεγάλη κυκλοφορία βγήκε στον αέρα πριν έναν μήνα, απαιτεί επεξεργαστή 64bit και πατάει πάνω στο FreeBSD. Η εγκατάσταση είναι κάπως πιο δύσκολη από τις άλλες διανομές, αλλά όχι κάτι που θα προβληματίσει ιδιαίτερα τον μέσο χρήστη. Μόλις αυτή ολοκληρωθεί, το πρώτο που θα ασχοληθείτε είναι τα στοιχεία εισόδου, καθώς τα admin passwords δεν εισάγονται μέσω των μενού εγκατάστασης όπως γίνεται σε άλλα προγράμματα. Μικρό το κακό, κάνετε ένα reset τον κωδικό και είστε έτοιμοι! Το Web interface είναι πραγματικά απλό και γρήγορο. Σε λίγα λεπτά δημιουργήσαμε volume και δώσαμε δικαιώματα σε έναν πρόχειρο χρήστη, ενώ μετά από μερικά ακόμη λεπτά, «ανοίξαμε» και τον CIFS/SMB server. Ok, μερικά λεπτά ακόμη για να κάνουμε κοινόχρηστο τον δίσκo. Περισσότερα λεπτά. Πολλά λεπτά! Η κατάρα όλων των διανομών δωρεάν NAS χτυπάει με τον ίδιο τρόπο που χτύπησε και όλες τις προηγούμενες διανομές: Σχετικά εύκολη εγκατάσταση, γρήγορο boot, αλλά κατάρα, πρέπει να διαβάσεις και να ψάξεις για να παραμετροποιήσεις το array σου. Δεν υπάρχει εύκολος τρόπος, δεν υπάρχει wizard, μόνο trial and error.

5. OpenMediaVault

Το OpenMediaVault γράφτηκε από κορυφαίο πρώην developer του FreeNAS και πατάει πάνω σε διανομή Debian, κάτι σίγουρα θετικό. Είναι το δεύτερο μικρότερο σε μέγεθος πακέτο (το πρώτο αν αναλογιστούμε πως το CryptoNAS δεν υπάρχει) και η τελευταία του έκδοση εμφανίστηκε πριν τρεις μήνες και κάτι.

Για την εγκατάσταση ξεχάστε το γραφικό περιβάλλον, όλα γίνονται μέσω ANSI menus. Δεν είναι διόλου πολύπλοκα, απλά δεν είναι εμφανίσιμα. Η εγκατάσταση πήρε κάπου 22’ και 15” για να τελειώσει, και αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι μεσούσης της διαδικασίας, το OMV θα ψάξει και θα εγκαταστήσει online ανανεωμένες εκδόσεις της Debian διανομής –κάτι διόλου άσχημο!

Φτάνει η ώρα λοιπόν να μπούμε στο web περιβάλλον για να παραμετροποιήσουμε το NAS μας. Ξαφνικά ένα μήνυμα guru meditation εμφανίζεται πάνω στην οθόνη για να μας ενημερώσει πως εισαγάγαμε λάθος όνομα χρήστη, ή κωδικό –προφανώς κάποιος από τους developers είναι φανατικός Amiga user!

Μπαίνοντας μέσα στο web-based γραφικό περιβάλλον αυτό που δείχνει να λείπει είναι οι... επιλογές. Κενό! Τελικά ο χρήστης που δημιουργήσατε δεν έχει και πολλές δυνατότητες και πρέπει να συνδεθείτε με user: admin και password: openmediavault. Γιατί να τα κάνουν όλα πολύπλοκα θεέ μου;

To μενού είναι φιλικό και όμορφο.  Εντάξει, ούτε το OMV ξεφεύγει από την κουλτούρα του μη-εμπορικού NAS που θα σας αναγκάσει να εκκινήσετε τις SMB services, να φτιάξετε χρήστες και να ορίσετε δικαιώματα, αλλά σε σχέση με το FreeNAS που, σου βγάζει την πίστη ή το NAS4Free που, επίσης σε ζορίζει, είναι πολύ πολύ πιο εύκολο και φιλικό. Το πιο φιλικό με διαφορά!

6. CryptoNAS

Με μόλις 80MB διανομή, το CryptoNAS δείχνει να είναι μια χαμένη υπόθεση σε σχέση με τα άλλα προγράμματα. Από την άλλη, οι αναμνήσεις που ξύπνησαν από το OpenMediaVault, με έκαναν να αναλογιστώ, πως παλαιότερα κάποιος ταλαίπωρος έτρεχε ολόκληρο λειτουργικό με γραφικό περιβάλλον από δισκέττα των 880KB. Όπως και να έχει το δοκιμάσαμε. Και ήταν δύσκολο. Ήταν δύσκολο να βρούμε το πρόγραμμα γιατί το site του κατασκευαστή δίνει... λάθος link για το torrent και πρέπει με λίγη φαντασία να διορθώσετε με το χέρι το λάθος για να κατεβάσετε το πρόγραμμα. Το κατεβάσαμε, το εγκαταστήσαμε και... reset. Reset. Reset. Με τελευταία ημερομηνία εξέλιξης το 2010, τα πράγματα ήταν απλά: Πρόκειται για τελειωμένη υπόθεση που δεν χρήζει περαιτέρω διερεύνησης!

7. Nexenta

Το Nexenta, πρόκειται για εμπορικό πρόγραμμα του οποίου όμως η community έκδοση 4.0.4 λειτουργεί κανονικά με μόνο περιορισμό τα... 18TB μέγιστο αποθηκευτικό χώρο.

Για εμπορικό πρόγραμμα περιμέναμε ένα εύκολο GUI interface στην εγκατάσταση. Στην πράξη ANSI γραφικά. Όχι πως η εγκατάσταση σε δυσκολεύει, απλά απογοητεύει. Μετά είναι το γεγονός πως δεν μπορεί να εγκατασταθεί σε USB stick. Άρα χάνετε ένα πολύτιμο SATA port (αν και ίσως με το RAID Z να μην χάνεται αλλά τέσ'πα). Τρίτον, θα σας δοθεί ένας αριθμός που πρέπει να εισαγάγετε στο site της εταιρείας για να πάρετε τον serial number ενεργοποίησης. Η εταιρεία γράφει πως αυτό ίσως πάρει μία ημέρα, στην πράξη έστειλε τον σειριακό σε 5’. Πάλι καλά.

Και αφού όλη η ταλαιπωρία της αρχικής εγκατάστασης τελειώσει (που με αυτά και αυτά διαρκεί πολύ περισσότερο από τα καθαρά 23’), ξεκινάει η ταλαιπωρία της παραμετροποίησης πριν μπείτε σε web περιβάλλον. Ακόμη χειρότερα, αφού τελειώσετε και αποφασίσετε να κάνετε reboot, καλό είναι να έχετε κρατήσει την IP και κυρίως το port επικοινωνίας γιατί δεν θα τα ξαναδείτε άμεσα (κάτι που εμφανίζουν ΟΛΕΣ οι δωρεάν λύσεις). Ταλαιπωρία χωρίς λόγο.

Μπαίνουμε στο interface και... Σοβαρά τώρα, αυτό είναι εμπορικό πρόγραμμα; Δύσχρηστο, χωρίς καν έναν απλό wizard, με επιλογές που μοιάζουν περισσότερο με... διαφημιστικά banners, με απαιτήσεις να εισαγάγετε κωδικούς ενώ είστε ήδη συνδεδεμένοι, κτλ. Ειλικρινά; Δεν αξίζει κανένα από τα πολλά βήματα ταλαιπωρίας προκειμένου να... ξαναταλαιπωρηθείτε στην τελική παραμετροποίηση.

8. EasyNAS

Η τελευταία μας ελπίδα για ευκολία στο όνομα... EasyNAS!. Η εγκατάσταση είναι απλή και γρήγορη με ένα περιβάλλον που μοιάζει με ψευτο-παραθυρικό την ίδια στιγμή που χρησιμοποιεί κομψά-τουλάχιστον ANSI graphics. Για την ακρίβεια εγκαταστήσαμε 3 φορές το πρόγραμμα λόγω προβλημάτων που δεν κατανοήσαμε ποτέ πως παρήχθησαν (μπορεί να φταίμε και εμείς). Αφού τελειώσετε με την απλή πάντως εγκατάσταση, θα δώσετε μια μικρή... πάλη για να σκεφτείτε ένα δύσκολο admin password. Κατόπιν κάνετε login και ωωω. Τι interface μπαμπά! Μακάρι να υπήρχε και documentation να το υποστηρίξει αλλά τέλος πάντων. Όλα δείχνουν να είναι απλά και σε μια σειρά και αυτό έχει σημασία. Δεν υπάρχει ZFS υποστήριξη αλλά το EasyNAS προτιμάει το BTRFS που μοιάζει περισσότερο με Ρώσικο ΤΟΜΑ παρά με file system. Όπως και να έχει, το EasyNAS είναι βολικό.

Ποιο είναι το πρόβλημα που υποβόσκει; Αυτό δεν είναι ούτε η πολυπλοκότητα ούτε το BTFRS. Το πρόβλημα είναι πως στις δοκιμές μας δεν έδειχνε σταθερό. Μιλάμε για κατάσταση όπου μετά από τρία απλά βήματα (εγκατάσταση->αλλαγή password->reboot) το πρόγραμμα δεν ξεκινούσε. Να έφταιγε το USB stick, η τύχη μας ή μια ασυμβατότητα με την μητρική; Δεν το γνωρίζουμε, και είναι κρίμα γιατί το EasyNAS πραγματικά είναι εύκολο και αξίζει μια ματιά.

Ο πίνακας των προγραμμάτων που δοκιμάσαμε

* Σε δίσκο SATA 2.5” 80GB αντί USB3.0 stick

Η βαθμολογία μας

Κάτω από την βάση

Κάτω από την βάση βαθμολογήσαμε τα RockStor (προβληματική αναγνώριση SATA ports και δικτύου) που θεωρητικά είναι ένα πολύ δυνατό πρόγραμμα. Κάτω από την βάση και στο OpenFiler που το βρήκαμε παρωχυμένο, αργό και εγκαταλελειμμένο. Το CryptoNAS πήρε μηδέν στην βαθμολογία, ενώ το Nexenta είχε άσχημο interface, ελλιπείς drivers, πολύ βαβούρα, καθώς και προβληματική εγκατάσταση.

Βάση

Το  FreeNAS και το EasyNAS είναι τα δύο προγράμματα που έπιασαν βάση. Αυτό μπορεί να ακούγεται ως αστείο καθώς το FreeNAS θεωρείται γενικά ως το κορυφαίο πρόγραμμα για αυτή τη δουλειά, αλλά ας μην ξεχνάμε πως σε αυτό το άρθρο δεν μετρούσαμε δυνατότητες, παρά την ευκολία εγκατάστασης, παραμετροποίησης και χρήσης, και σε αυτή το FreeNAS παρόλη την τεχνική του αρτιότητα δεν είναι το καλύτερο ενώ έχει εξωπραγματικές απαιτήσεις (8GB RAM). Το EasyNAS από την άλλη είναι πολύ πιο εύκολο και φιλικό, αλλά μας προβλημάτισε τόσο με την έλλειψη κοινότητας όσο και με τα θέματα που παρουσίασε και ελπίζουμε είτε αυτά να ήταν κάποια ασυμβατότητα ή κάτι ανάλογο που θα διορθωθεί σε επόμενη έκδοση.

Πάνω από την βάση

Το Νas4free μοιάζει πολύ με το FreeNAS αλλά είναι κομματάκι φιλικότερο προς τον χρήστη και έτσι περνάει έστω και οριακά την βάση. Ο πραγματικός νικητής στην ευκολία δεν ήταν άλλος από το Openmediavault που έδειξε πως έχει όλο το πακέτο: Ευκολία χρήσης, σταθερότητα, μεγάλη κοινότητα υποστήριξης. Το θεωρούμε τόσο το αρτιότερο όσο και το φιλικότερο πρόγραμμα της κατηγορίας και το συνιστούμε σε όσους αποπειραθούν να χτίσουν το δικό τους NAS.

Επίλογος 

Σε διάφορα άρθρα που μπορεί να έχετε διαβάσει πάνω στο θέμα των σπιτικών NAS ίσως να έχετε πέσει πάνω στις πιο απλές έως τις πιο... ακραίες υλοποιήσεις: Από μητρικές με 12 SATA ports που κοστίζουν... €2.400, έως την εγκατάσταση SSDs για caching (μα καλά, πόσες χιλιάδες clients θα έχουν πρόσβαση σε αυτό;).

Στο ερώτημα λοιπόν του αν αξίζει  να φτιάξει κάποιος ένα NAS ή να αγοράσει ένα έτοιμο σύστημα του εμπορίου, δεν υπάρχει μία απάντηση. Θεωρούμε πως σίγουρα πρέπει την σήμερον ημέρα να υπάρχει NAS σε κάθε επιχείρηση (για να μην πούμε κάθε σπίτι). Το εμπορικό/έτοιμο σύστημα NAS είναι σίγουρα πολύ πιο φιλικό προς τον χρήστη, σε όλους τους τομείς (ευκολία, αξιοπιστία) πλην ίσως της ταχύτητας. Αν από την άλλη κάποιος θέλει είτε να χρησιμοποιήσει τον παλιό του υπολογιστή για αυτή τη δουλειά μειώνοντας τα κόστη, είτε να χτίσει ένα σύστημα επιδόσεων που στο εμπόριο κοστίζει πολλά χρήματα, τότε οι παραπάνω δωρεάν λύσεις αποτελούν μια πρώτης τάξης ευκαιρία για οικονομία!