Η ψηφιακή εποχή ανοίγει καινούργιους δρόμους

10 Μαϊου 2011
Posted in Επικαιρότητα

Οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα γεγονότα που εκτυλίσσονται στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική. Σε πολλές χώρες της περιοχής -συμπεριλαμβανομένης της Τυνησίας, της Αιγύπτου, της Λιβύης, της Υεμένης, του Μπαχρέιν και της Συρίας- το Διαδίκτυο λειτουργεί ως καταλύτης για δημοσιογράφους, ακτιβιστές και πολίτες προκειμένου να επικοινωνούν μεταξύ τους και να μοιράζονται με ολόκληρο τον κόσμο τις ιστορίες τους και τις εκκλήσεις τους για αλλαγή.

«Δεν είχαμε τη δυνατότητα σύνδεσης για πέντε ημέρες με το Διαδίκτυο, με φορητούς υπολογιστές, ούτε καν με κινητά τηλέφωνα. Ηταν σαν να ήμασταν σε μια μεγάλη φυλακή στην Αίγυπτο», λέει η Αιγύπτια μπλόγκερ Ντάλια Ζιάντα, για να εξηγήσει τι αισθάνθηκε όταν το καθεστώς του πρώην προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ «κατέβασε τον διακόπτη» στο Διαδίκτυο και μπλόκαρε τη λειτουργία των κινητών συσκευών τηλεφωνίας, σε μια προσπάθεια να καταπνίξει την ελευθερία του Τύπου και το δικαίωμα των πολιτών να έχουν πρόσβαση στην πληροφόρηση και να συγκεντρώνονται ειρηνικά.

Ομως το σκοτάδι δεν εμπόδισε τους ανθρώπους να συγκεντρώνονται στους δρόμους και να απαιτούν αλλαγές.

«Το κίνημα των πολιτικών δικαιωμάτων δεν είναι καινούργιο», εξήγησε η Ζιάντα, «αλλά δεν είχε επιτυχία έως ότου εμφανίστηκε το Διαδίκτυο, και τα κοινωνικά δίκτυα όπως το Facebook και το Twitter προσέλκυσαν μεγαλύτερο αριθμό Αιγυπτίων».

Το Διαδίκτυο είναι η παγκόσμια πύλη η οποία ενίσχυσε τις απαιτήσεις για ελευθερία έκφρασης και άλλα οικουμενικά ανθρώπινα δικαιώματα, διευκόλυνε τη ζωντανή και ανοιχτή συζήτηση για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων και συνέδεσε τους πολίτες μεταξύ τους και με ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο. Πράγματι, η πρόσβαση στην πληροφόρηση άλλαξε ριζικά με την έλευση της ψηφιακής εποχής.

Οπως δήλωσε πρόσφατα η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ κυρία Χίλαρι Κλίντον, «το Διαδίκτυο έχει γίνει ο δημόσιος χώρος του 21ου αιώνα – η πλατεία του κόσμου, η αίθουσα διδασκαλίας, η αγορά, το καφενείο και το νυχτερινό κέντρο διασκέδασης. Ολοι διαμορφώνουμε γνώμη και ακούμε τη γνώμη άλλων ανθρώπων από ό,τι συμβαίνει εκεί, από περίπου δύο δισεκατομμύρια από μας στο Διαδίκτυο. Και ο αριθμός αυτός αυξάνει συνεχώς».

Σε αυτό τον νέο δημόσιο χώρο γεμάτο με ειδήσεις και συζητήσεις, οι δημοσιογράφοι διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην αναζήτηση της αλήθειας, την ανάλυση των τάσεων, τη διατήρηση της αξιοπιστίας και την υποβολή εκθέσεων για την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος. Αναμφίβολα, η έλευση της ψηφιακής εποχής -η εξέλιξη του Διαδικτύου, η εμφάνιση νέων μορφών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και η άνοδος των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων- έχει πυροδοτήσει συζητήσεις για το τι σημαίνει να είσαι δημοσιογράφος, τον ρόλο των μπλόγκερς και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις των δυσδιάκριτων ορίων μεταξύ πολιτών που λειτουργούν ως δημοσιογράφοι και των επαγγελματιών δημοσιογράφων για τα μέσα ενημέρωσης του σήμερα και του αύριο.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου, που γιορτάζεται κάθε χρόνο σε ολόκληρο τον κόσμο στις 3 Μαΐου, καθιερώθηκε από τα Ηνωμένα Εθνη για να τιμήσουν τις αρχές της ελευθερίας του Τύπου και τη μνήμη εκείνων που αγωνίστηκαν και πέθαναν προσπαθώντας να τις ασκήσουν. Φέτος οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεργάζονται με τον Εκπαιδευτικό, Επιστημονικό και Πολιτιστικό Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) για να φιλοξενήσουν τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ελευθερίας του Τύπου, για πρώτη φορά στην Ουάσιγκτον.

Το φετινό θέμα δεν θα μπορούσε να είναι πιο προφητικό: «Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης του 21ου αιώνα - Νέα Μέσα, Νέοι Φραγμοί». Η δημιουργία και η ενίσχυση ενός ανεξάρτητου, πλουραλιστικού και ελεύθερου Τύπου είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών και της δημοκρατίας σε παγκόσμια κλίμακα.

«Οταν ένα ελεύθερο μέσο ενημέρωσης κινδυνεύει», έχει δηλώσει η υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον, «απειλούνται και όλα τα άλλα ανθρώπινα δικαιώματα. Ετσι, με αυτό το πνεύμα, ας συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε αυτούς που μάχονται για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και ας αποκαλύψουμε όσους την αρνούνται. Και ας δουλεύουμε πάντα για έναν κόσμο όπου η ελεύθερη ροή πληροφοριών και ιδεών παραμένει μια ισχυρή δύναμη για την πρόοδο».

Βρισκόμαστε μπροστά σε μια κρίσιμη στιγμή της Ιστορία μας. Σε όλον τον κόσμο οι άνθρωποι ζητούν ελευθερία, διαφάνεια, και αυτοδιάθεση. Νέα ψηφιακά εργαλεία στηρίζουν αυτόν τον αγώνα κατά τρόπο ταχύτερο και πιο εκτεταμένο από ποτέ άλλοτε και οι δημοσιογράφοι παίζουν κεντρικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή. Δυστυχώς, πολλοί από αυτούς έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί στην προσπάθειά τους να καταγράψουν τις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Εναπόκειται σε καθέναν από μας να τιμήσουμε την κληρονομιά τους και να κάνουμε ό,τι μπορούμε -τόσο εικονικά όσο και στην πραγματικότητα- για τη στήριξη της ελευθερίας του Τύπου, ως ενός θεμελιώδους δικαιώματος που πρέπει να απολαμβάνουν όλοι και παντού.

Πηγή: Daniel Bennett Smith, πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα / kathimerini.gr